OTHELLO

 

OTHELLO

William Shakespeare

1603

İngilizce aslından çeviren: Özdemir Nutku

Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları

126 sayfa

Erkek şiddetine maruz kalıp öldürülmüş bir kadın hikayesi.

Gerizekalı Othello, pek güvenilir (!) adamı Iago'nun laflarına aldanıp karısı Desdemona'nın kendisini aldattığını düşünüyor. Koskoca erkek Othello'yu aldatmanın bedeli tabii ki ölüm olmalı, değil mi? Off salak herif!

*

Mağripli Othello, askeri hizmetlerde bulunmuş, Venedik'te saygı kazanmış bir soylu.

Othello, bir senatör olan Brabantio'nun kızı Desdemona ile evlenir. Desdemona'nın babasının bu evliliğe rızası yoktur. Ama kızının da Othello'yu sevdiğini öğrenince kabul etmek durumunda kalır. 

Venedikli bir bey olan Roderigo da Desdemona'yı sevmektedir, o yüzden Othello'ya düşman kesilir.

Othello'nun bir başka düşmanı da çavuş Iago'dur. Othello, Iago'yu dürüst ve güvenilir sanır, halbuki hayatını karartacak Iago. Çünkü Othello, yaveri Cassio'yu Iago'dan daha üst bir mevkiye getirmiş. Iago da bunun haksızlık olduğunu düşünmüş. 

"Değer veren yok kıdeme,

Yükselmek ya kayırmaya bakıyor ya tavsiyeye."

Iago intikam için Desdemona'nın Othello'yu aldattığı iftirasını atar. Aslında Iago'nun bunun için çok uğraşması bile gerekmez, hıyar Othello'nun inanası varmış zaten. Ne hıyar adam yaa, bak düşündükçe sinirleniyorum. Elin adamı karın hakkında ileri geri konuşuyor, sen de buna itimat ediyorsun. 

Desdemonacık neyle suçlandığını bile anlayamıyor kocası tarafından öldürülürken. 

Ha tabii ki sonra gerçekler ortaya çıkıyor, Othello da çok gururlu(!) olduğu için kendini öldürüyor. Offff kenarımın gururlusu. 

*

Hikayede Osmanlılar da var. Osmanlıların Kıbrıs'a doğru yola çıktığı haberi geliyor. Ama sonra Osmanlı ordusu fırtınaya yakalanıyor ve Kıbrıs Osmanlı tehlikesinden kurtuluyor. 

Olaylar da Kıbrıs'ta geçiyor. Othello, "Hıristiyanlığın baş düşmanı Osmanlılara" karşı  Kıbrıs'a gitmek üzere görevlendiriliyor. Cassio, Desdemona, Iago, Iago'un karısı ve aynı zamanda Desdemona'nın yardımcısı Emilia da Kıbrıs'a gidiyor. 

Iago, Cassio'yu sarhoş edip onun bir kavgaya karışmasına sebep oluyor. Daha yeni savaş tehlikesi ortadan kalkmışken askerinin bir kavgaya karışmasını affetmeyen Othello, Cassio'yu görevden alıyor. 

"Nedir bu rezalet? Bu da nereden çıktı?

Kendimizin düşmanı olduk da

Kendimize mi yapacağız Tanrı'nın Osmanlıya yasakladığını

Hıristiyanlık aşkına kesin vahşiler gibi hırlaşmayı."

Iago, Cassio'ya Desdemona'dan yardım istemesini tavsiye ediyor. Desdemona isterse Othello onu kırmaz, Cassio'yu affeder diye. Cassio da bunun üzerine Desdemona'dan yardım istiyor. Desdemona da Othello ile Cassio'yu affetmesi için konuşuyor. 

Iago burada hain planını devreye sokuyor. Desdemona'nın Cassio ile bir ilişkisi olduğuna dair şüphe tohumlarını ekiyor Othello'ya. 

"Kendisi için ısrarla ondan Mağripliye yalvarmasını isteyecek.

Ben de o sırada Mağriplinin kulağına zehrimi akıtırım:

Karısının Cassio'ya cinsel bir çekim duyduğunu,

Cassio'ya yaranmak için böyle yalvardığını anlatırım.

Böylece karısının erdemlerine olan inancını

Mağriplinin gözünden silerim,

Desdemona'nın o kar beyaz namusunu

Katran kuyusuna çeviririm."

Bir de Othello'nun Desdemona'ya verdiği bir mendil varmış. Iago o mendili Cassio'nun odasına koyuyor. Othello artık emin oluyor Desdemona'nın kendisini aldattığından.

Gidiyor Desdemona'yı yastıkla boğarak öldürüyor.

Gerçekleri Iago'nun karısı Emilia anlatıyor. Othello da bunun üzerine vay ben ne yaptım diyip kendini hançerliyor. 

"Nasılsam öyle söz edin benden.

Hiçbir şeyi hafifletmeyin, ama hiçbirini de

Anlatmayın kötü niyetle.

Benim için, akılsızca ama çok seven biri deyin,

Kolayca kıskanmayan, ama bir kez de kıskandı mı

Kendini kaybeden biri diye söz edin benden."

Senden "mal" diye söz edeceğim ben Othello. Kolayca kıskanmam ama kıskandım mı da gözünün yaşına bakmam, öldürürüm, bravo.

Desdemona yavrum, Othello'nun ona birden kötü davranmaya başlamasını anlamıyor tabii. Hatta Othello önce bir tokat atıyor ona. Desdemona diyor ki:

"Sevgim o kadar büyük ki ona,

Sertliğinde, azarında, öfkesinde bile,

Bir çekicilik, bir sevimlilik var."

Ah balım yaaaa!