GÖRME BİÇİMLERİ

GÖRME BİÇİMLERİ

(Ways of Seeing)

John Berger

1972

İngilizceden Çeviren: Yurdanur Salman

Metis Yayınları

13. Basım – Eylül 2007

159 sayfa

Yağlı boya resimlerle anlatılmak istenen ve bizim anladıklarımız...

Kitapta çeşitli yağlı boya resimler de var. Hayranlıkla baktım.

Yağlı boya resmin gelişimini ve bunun reklam dünyasına yansımasını anlatıyor.

Nü

Çıplaklık ile nü arasında şöyle bir ayırım yapılıyor:

“Çıplak olmak insanın kendisi olmasıdır.

Nü olmaksa başkalarına çıplak görünmektir; insanın kendisi olarak algılanmamasıdır.” Sf.54

Nü resimlerin çokça yapıldığı dönemde resimlerdeki kadınlar, resme bakan erkeğe dönük ve onun hakimiyetinde gibi resmedilirmiş. Resmi çizen de resme bakan da erkek, kullanılan figür ise kadın. Kadın da burada sadece kendisine bakan erkeğe dönük.

“Vücudun böyle resmedilişi kadını resme bakan erkeğe sergilemek içindir. Resim, o erkeğin cinselliğini uyandırmak için yapılmıştır. Kadının cinselliğiyle hiçbir ilgisi yoktur.” Sf.55

Resimlerde kadının sevgilisi de yer alır bazen. Ama kadın resimde sevgilisine bakmaz, seyircisi olan sahibine bakar.

Bazı resimlerde kadının elinde ayna vardır. Bu ayna kadını kendine duyduğu hayranlığı anlatan bir simge olarak kullanılırmış.

Gerçekçilik

“Yağlıboya resmi öbür resim türlerinden ayıran şey, nesnelerin dokunulabilirliğini, dokusunu, parlaklığını, ve katılığını yansıtabilmedeki üstünlüğüdür. Yağlıboya gerçek nesneleri elimizle dokunabilecekmişiz gibi gösterir bize.” Sf.88

Holbein’in “Elçiler” (1533)  resmi örnek veriliyor burada. 

Raftaki nesnelerin gerçekliğinin yanı sıra adamların kıyafetleri, kürk, kadife, ipek…dokunma isteği uyandırıyor.

Yoksullar

Sonra bir ara yoksullar resmedilmiş. Balıkçı çocuklar gibi. Bunlar gülümseyerek resmedilmiş ki  

“Yoksullar mutludurlar; varlıklılar dünya için bir umut kaynağıdır.” derlermiş. Sf.104

Etkileyici

Benim en etkilendiğim şu:

“Özel Resim Galerisinde Arşidük Leopold", Wilhelm Teniers, 1582-1649

Ohara, bakmalara doyum olmuyor, insan neye bakacağını şaşırıyor.

“Bu resim neyi gösteriyor?

On yedinci yüzyılda ressamların resimlerini yapıp kendilerine sattıkları türden bir adamı gösteriyor.” Sf.85

Reklamlar

Kitabın sonunda yağlı boya resimlerden esinlenen reklamlardan bahsediliyor.

Yağlı boya resimler eskiden zenginlik ve statü göstergesi idi. Reklamlarda tanıtılan ürünler de öyle. Dolayısıyla bu ikisi arasında bu anlamda bir benzerlik var.