TENEKE

TENEKE

Yaşar Kemal

1959

Yapı Kredi Yayınları

13. Baskı - Ocak 2010

157 sayfa

Bir kaymakamın insanların hayatını hiçe sayan paragözlerle mücadelesini anlatan bir roman.

*

Fikret Irmaklı genç bir kaymakam olarak yeni görev yeri olan kasabaya gider.

Kasabanın eşrafı ile tanışır.

Kasaba eşrafı kaymakama iyi gözükür, bu samimiyetle kaymakamdan ruhsatnameler alırlar.

Kaymakamın yardımcısı Resul Bey ise her şeyin farkındadır. Kasaba eşrafının kaymakamın saflığından faydalandığını görür. Kaymakamı çocuğu gibi seven Resul Bey onu uyarır. Onun uyarısıyla kaymakam Çeltik Kanunu'nu okur ve eşrafa verdiği ruhsatnameleri, aslında vermemesi gerektiğini fark eder.

Çeltik ağaları kanunlara aykırı olarak çeltik yaparlar. Bu esnada köylere ve köylülere zarar verirler, köylerin sular altında kalmasına, çamura bulanmasına, sinek istilası nedeniyle de sıtmaya sebep olurlar.

Murtaza Ağa da bunlardan biridir ve köyün boşalmasına sebep olur.

Kaymakam da çeltik ağalarıyla mücadeleye girişir. 

*

Bu tarz romanlarda sıklıkla kaymakam gibi hükümet adamlarının kasaba zenginleriyle iş birliği yaptığı görülür ama bu romanda kaymakam dişli çıkıyor. Elinden geldiğince mücadele ediyor, yılmıyor, pes etmiyor. Fakat hakkındaki asılsız şikayetler ve ağaların çeşitli bağlantıları ile görev yeri değiştiriliyor.

Kars'ın Kağızman ilçesine tayini çıkan kaymakamcığın, Resul Bey'e:"Acaba orada da çeltik ekiyorlar mıdır?" diye sorması çok dokunaklıydı bence.

*

Böyle tatsız ayrılan kaymakamların ardından teneke çalınırmış, kitabın adı oradan geliyor.