100 ŞARKIDA MEMLEKET TARİHİ

100 ŞARKIDA MEMLEKET TARİHİ

Murat Meriç

2016

Ağaçkakan Yayınları

1. Basım - Nisan 2016

260 sayfa

Memleket ahvali bir film şeridi gibi gözünüzün önünden akıyor okurken. Ayrıca kitapta adı geçen şarkıları karekodla dinlemek mümkün.

*

Memleket tarihi, devlet eliyle ya da töreyle öldürülenlerle dolu. Kimisi şarkılarda yaşıyor, kimisi unutuldu. 

Kitabın en can yakıcı kısmı da bu zaten. 

Turan Emeksiz - 28 Nisan 1960 (şarkı: Hürriyet Marşı - Timur Selçuk)

Erdal Eren - 13 Aralık 1980 (şarkı: Son Bakış - Sezen Aksu) 

(Teoman'ın 17 şarkısını da aslında Erdal Eren için yaptığını duymuştum. Çok fena sallaıyor da olabilirim.)

Mehmet Akif Dalcı - 1 Mayıs 1989 (şarkı: Mehmet - Grup Yorum)

Sevcan Yavuz - 17 Kasım 1992 (şarkı: Sevcan - Özgürlük Türküsü)

Uğur Mumcu - 24 Ocak 1993 (şarkı: Uğurlar Olsun - Selda Bağcan)

Güldünya Tören - 1 Mart 2004 (şarkı: Güldünya - Aylin Aslım)

Hrant Dink - 19 Ocak 2007 (şarkı: Nefrete Kine Karşı - Yaşar Kurt, Arto Tunçboyacıyan)

Berkin Elvan - 11 Mart 2014 (şarkı: Uyan Berkinim - Grup Yorum)

*

Kitabın açılışı İstiklal Marşı ile.

İstiklal Marşı yokken, marş çalınmasını gerektiren organizasyonlarda "Hamsi Koydum Tavaya", "Entarisi Ala Benziyor." çalınmış, bunu biliyor muydunuz? 

Mehmet Akif Ersoy'un yazdığı şiirin üstüne Osman Zeki Üngör'ün bestesi ile İstiklal Marşı vücut buluyor. Ama beste, şiirden bağımsız oluştuğu için şiire sonradan giydiriliyor. Marştaki prozodi bozukluğu (-larda yüzen al sancak) bundanmış.

*

Adnan Menderes, Bülent Ecevit ve Turgut Özal, haklarında çokça şarkı yazılan siyasetçiler.

Menderes'in şarkılara yansıması iktidar döneminde övücü, idamının ardından ağza alınmayıcı şekilde.

Ecevit, 70'lerde Kıbrıs Barış Harekatı döneminde Karaoğlan namıyla kahramanlık şarkılarına konu olmuş.

Turgut Özal, aleyhinde bir sürü şarkı, karikatür, parodi yapılan bir isim. Bugün onun makamında oturan insan hakkında dile getirilmesi ya da çizilmesi tahayyül bile edilemeyecek şeyler. 

Bugün geçmişe bakıp da hayıflanmak çok acı. 

Mesela 1980'lerde turizmi canlandırmak için çeşitli şarkıcıların bulunduğu bir plak yapılmış. Rakı övülmüş orada. Bakanlık eliyle yapılan bir iş. Şimdi düşünemiyoruz bile.

(Geçmiş ve bugün karşılaştırmalarında aklıma Afganistan örneği geliyor. Afganistan'ın 70'lerdeki fotoğraflarında kadınlara bakın, bir de bugüne.)

*

Alpay'ın "Fabrika Kızı" dönemin havadan, sudan, aşktan bahseden pop müziğine ülke gerçeklerini getirmiş. 

"Masal aleminde değil sokakta geçen, hepimizin yanı başında yaşanan ama fark etmediğimiz hayatların şarkılara yansıması" olmuş bu. 

(Burada çok gereksiz bir parantez açıp Gogol'u anabilir miyim? Onun için de derler ki, Rus Edebiyatına sıradan insanı katan, yanı başımızdaki hayatları romanlaştıran isim.)

"Bir evi olsun ister,

Bir de içmeyen kocası.

Tanrı ne verirse geçinir gider,

Yeter ki mutlu olsun yuvası."

(Şarkının bu versiyonunu görmüş müydünüz?)

*

Ajda Pekkan'ın "Petrol" şarkısıyla Eurovision'a katıldığını biliyoruz. Hikayesi nedeniyle "Talihli bir talihsiz şarkı" diyor yazar bu şarkı için.

Benzer kulvarda diyebileceğim bir başka şarkı "Zeytinyağlı Yiyemem Aman." Amerikan yardımı karşılığında Amerika, kendisinden mısır özü yağı almamızı istiyor. Zeytinyağı ve hatta zeytin ağaçları da neredeyse ortadan kaldırılıyor bu yüzden.

*

Seks filmlerinin revaçta olduğu dönemde bu pastadan şarkılar da pay almak istemiş ama filmler kadar rağbet görmemiş.

Kitapta yer almıyor ama benim aklıma seks konusunda en donanımlı şarkı olarak şu geliyor: "Adına da derler seks."

"Japoni kollar açılır 

Gögüsler yana açılır

Herkesin gözü açılır.

Adına da derler seks

seks seks seeeeeks"

Bir de daha güncel olarak: "Popon Hep Pipimde Dursun"

*

Ve GEZİ.

Okuyarak öğrendiğimiz değil, bizzat içinde bulunarak tanık olduğumuz tarih.

Duman'ın "Eyvallah" ve Boğaziçi Caz Korosu'nun "Gaz Maskesi Ala Benziyor" ilk akla gelenler.

*

Başlarken, memleket tarihi hep ölümlerle dolu, dedim de hiç mi eğlenceli bir şey yok?

Hüseyin Köse'nin "Avrupa'nın Kızları" var mesela.

"Avrupa'nın kızları ne ocaklar söndürdü,

Ne Müslüman gençleri Katoliğe döndürdü."

Yazarın "delirmek istiyorsanız bire bir" diye bahsettiği "Oooh...Ooh!

"Uzaylılar Hoşgeldiniz"

Benim kişisel sayko şarkım:

*

Bunun dışında Türkçe ezan, 6-7 Eylül olayları, 6. Filonun gelişi, YÖK, Banker Kastelli, Sivas katliamı, cumartesi anneleri, depremler, 1 Mayıslar, 2. Dünya Savaşı, atom bombası, Kore savaşı, futbol...konulu şarkıların hikayeleri var.

Daha ne olsun?

Olsun olsun, daha bir sürü şey çıkar. Zaten girişte de yazar, 100 sayısının sınırlandırıcılığı nedeniyle bazı elemeler yapmak zorunda kaldığını anlatmış.

Artık başka kitaba.