BEYİN SENİN HİKAYEN

BEYİN

SENİN HİKAYEN

(The Brain: The Story of You)

David Eagleman

2015

Çeviri: Zeynep Arık Tozar

Domingo Yayıncılık

5. Baskı - Ağustos 2016

265 sayfa

Muh

te

şem

bir kitap.

Ba-yıl-dım.

*

Duruşma beklerken okumaya başladım. Yarısına kadar okudum. Sanırım ilk defa bir duruşmayı beklerken bu kadar keyifli vakit geçirdim. Öyle ki duruşma bittikten sonra vaktim vardı, bir cafeye oturup kalan yarısını da orada bitirdim. Ertesi güne bırakamayacak kadar severek okudum.

*

Daha önce Başına Buyruk Beyin'de de okuyup ürktüğüm bir konuydu beynimizin dışarıya bu kadar bağımlı olması. 

"Ben Kimim?" sorusuyla başlıyor kitap.

Hayvanlar doğduktan çok kısa süre sonra ayakta durmaya, yürümeye başlarken insanların gelişimindeki yavaşlığı anlatıyor önce. Bu bir zaaf gibi gözükebilir, halbuki işin aslı şu:

Hayvanlar önceden programlanmış bir beyinle doğuyor, bu da hayvanın sadece o ekosistem içinde yaşamasını sağlıyor. O bölgeden çıktığında yaşama şansı düşük oluyor.

İnsan ise birçok farklı ortamda yaşama becerisine sahip. Bunun sebebiyse eksik kalmış bir beyinle doğmamız. Yaşamsal deneyimlerle çevremize uyum gösterecek şekilde yavaş yavaş yoğrulmamız.

Dakika bir gol bir.

En azından benim için böyle oldu.

Bütün kitap da böyle ufuk açıcı bilgilerle dolu. Üstelik son derece akıcı ve anlaşılır bir dille.

Ben kimim'e tekrar dönersek;

"İçine doğduğunuz aile, içinde yaşadığınız kültür, arkadaşlarınız, işiniz, izlemiş olduğunuz her film, yapmış olduğunuz her bir sohbet sinir sisteminiz üzerinde iz bırakmıştır. Bu kalıcı, mikroskobik izler birikerek sizi siz yapan bütünü oluşturur ve nasıl birine dönüşeceğinizle ilgili sınırlamalar getirir." sf.23

*

Belleğe pek güvenmemek lazımmış. O kadar ki aklımızdaki anılar biçim değiştirebilirmiş. Hatta sahte anılar yaratmak bile mümkünmüş.

"Geçmişimiz, gerçeklere sadık bir kayıt değil, bir yeniden yapılandırma ürünüdür.(...) Bunlardan kimi, insanların bize kendimizle ilgili anlattıklarından kaynaklanırken, kiminde de boşlukları akla uygun biçimde kendimiz doldurmuşuzdur." sf.32

"Kontrol Kimde?"

Bu da kitabın tartıştığı önemli bir konu. 

"Bu muazzam karmaşıklık karşısında bize kalan, basit bir gerçeği anlamaya yetecek bir içgörüyle idare etmektir. Bu, yaşamlarımızın, farkındalık ya da kontrol sınırlarımızın çok ötesine uzanan kuvvetlerce idare edildiği gerçeğidir." sf.115

*

Zaman yolculuğu da yapıyormuş biz aslında:

"Zamanda yolculuk, insan beyninin bıkıp usanmadan yaptığı bir şeydir. Bir kararla karşı karşıya olan beyin, farklı sonuçların simülasyonunu kurarak tahmini bir gelecek modeli oluşturur. Zihinsel olarak kendimizi şimdiki zamandan ayırabilir ve henüz var olmayan bir dünyaya yolculuk yapabiliriz." sf.137

*

Önyargılarımız, kötülüklerimiz, soykırımlar, tek eşliliğimiz... Hepsinin açıklaması ve daha fazlası.

Çok beğendim.

*

Yazarın bir diğer kitabı için bakınız:

INCOGNİTO Beynin Gizli Hayatı: http://birazkitap.blogspot.com.tr/2017/03/incognito.html