MAĞARADAKİLER

MAĞARADAKİLER

Yazarı: Cemil Meriç

Yayınevi: İletişim Yayınları

Basım Yılı: 1.Baskı 1997 – 13.Baskı İstanbul 2006

Sayfa Sayısı: 287

Entelektüel nedir? Kime denir?

Bu sorunun cevabını arayarak başlıyor kitap. Cemil Meriç sayfalar boyu entelektüelin tanımını yapmaya çalışıyor. Bu konuda yapılmış tanımları, birbirleriyle çarpıştırıyor, eksikliklerini eleştiriyor ve en nihayetinde “Her ülkenin, her çağın, her sınıfın, her ideolojinin entelektüel anlayışı başka. Dünyaca kabul edilmiş bir entelektüel kıstası yok” sonucuna varıyor. (sf 24)

Herkesin entelektüeli kendine tabi. Ancak Cemil Meriç’in bu konuda bir kıstası var. Dreyfus Olayı. Bu gibi bir olay söz konusu olsa, bu davada takınacağı tavra göre bir insanın entelektüel olup olmadığını anlıyor. (sf 22)

Entelektüel olsun, intelijansiya olsun,  inkilap olsun, ihtilal olsun, devrim olsun, bu kavramlara kafa yoran dünya çapındaki yazar ve düşünürlerin yorumundan sonra konu nihayet bu topraklara varınca kitap daha ilgi çekici hale geldi benim nazarımda. Böyle bir tümden gelimin ardından bizde durum ne diye bakınca buraların biraz cılız kaldığını görmek şaşırtıcı değil. Peki neden? Cevabı yine bu satırlarda:

“Her aydınlığı yangın sanıp söndürmeye koşan zavallı insanlarım. Karanlığa o kadar alışmışsınız ki yıldızlar bile rahatsız ediyor sizi. Düşüncenin kuduz köpek gibi kovalandığı bu ülkede, düşünce adamı nasıl çıkar?” (sf 280)

Harf devriminin de düşün dünyamızda ciddi sorunlara yol açtığını belirten Meriç, bu durumu da sayfalarca eleştirmiş. “Kütüphanelerimizi dilsizleştiren harf devrimi” için kabaca özetlersem “ne gerek vardı?” diye soruyor. Bu soruya verilen ezber yanıtları da bir bir cevaplıyor.

Adeta ders kitabı niteliğinde, hatta tez gibi olan bu ve bunun gibi kitaplar yazan, çeviriler de yapan Cemil Meriç, bir roman da yazsa yazarmış aslında, diye düşünürken benim gibi düşünenler çıkar diye herhalde demiş ki “Balzac’ı tanımasam romancı olmak isterdim. Yıllarca İnsanlığın Komedyası’yla uğraştıktan sonra roman yazmaya kalkışmak küstahlık olurdu.” (sf 283)

Ağır bir kitap biraz ama gene de okuyun. Okuyun ve mağaradan çıkın. Ouuvv çok ucuz bir reklam  sloganı oldu.