TÜFEK MİKROP VE ÇELİK

TÜFEK, MİKROP VE ÇELİK

İnsan Topluluklarının Yazgıları

(Guns, Germs and Steel - The Fates of Human Societies)

Jared Diamond

1997

Tübitak Popüler Bilim Kitapları

26. Basım - Aralık 2015

Çeviri: Ülker İnce

662 sayfa

Bu kitabı okurken Sapiens'i andım. Öncesinde ya da sonrasında Sapiens'i okumanızı tavsiye ederim. 

Bu kitap insanlığın gelişim sürecini daha bölgesel bazda ve biraz daha teknik anlatmış. Sapiens daha genel bir değerlendirme yapıp kesinlikle daha keyifli bir okuma sağlıyor.

*

Yazar, Yeni Gine'de kuşlar üzerine araştırma yaparken bir yerli dostunun beyazların bu kadar çok eşyası varken kendilerinin neden az olduğunu soruyor.

Bu sorudan yola çıkan yazar, bugüne kadar farklı kıtalarda farklı halkların farklı hızda gelişme göstermelerinin nedenlerini araştırmaya koyuluyor.

Yani neden dünyanın bir yerindeki insanlar avcı-toplayıcı kalırken bir başka yerdeki insanlar hayvancılık ve tarıma geçti?

Neden Avrupa kıtası gelişti de Afrika kıtası geri kaldı?

*

Bunda coğrafi koşulların önemli bir etkisi var. Coğrafi koşullar tarımla ilintili. Tarım yapılabilecek topraklar varsa yiyecek üretilebilir ve yiyecek üretimi nüfus artışını sağlar. Nüfus artışı toplumsal örgütlenmeyi gerektirir. Bu da kabilelerden daha komplike siyasi yapılar oluşmasını sağlar.

Ayrıca yiyecek üretimi, depolamayı gerektirir. Bu da çeşitli uzmanlık alanlarının oluşmasını sağlar.

Yiyecek üretimi ile beraber insanlar yerleşik hayatı benimser. Kişisel eşya sahibi olur, el sanatları gelişir, çeşitli yapılar inşa edilir.

*

Yazar sık sık oradaki halklar bunu yaptı da şuradaki halklar neden yapmadı, diye soruyor.

Soruların cevabı da yukarıda kabaca açıkladığım şekilde gelişiyor genelde. Biyolojik ve coğrafi engeller etkiliyor toplumların yaşamlarını.