ATEŞTEN GÖMLEK

ATEŞTEN GÖMLEK

Halide Edip Adıvar

1922

Özgür Yayınları

9.Basım - Ekim 2003

229 sayfa

Güzelmiş. Özellikle sürprizli sonuyla.

*

İzmir'in işgalinde kocasını ve oğlunu kaybeden Ayşe, akrabalarının yanına İstanbul'a gelir.

Yıllar evvel Ayşe ile Peyami'yi evlendirmek istemişler de Peyami istememişti.

Şimdiyse Ayşe'ye aşık oluyor.

Peyami'nin arkadaşı İhsan da aşık.

Peyami'nin aşkı daha uzaktan, daha imkansız.

İhsan ise Ayşe'ye olan aşkını itiraf ediyor. Ayşe'ninse gözü İzmir'in kurtuluşundan başka bir şey görmüyor. 

Hemşirelik yapıyor cephe gerisinde. 

Askerlik yapan ve başarılı, azimli, cesur bir asker olan İhsan'a da ancak İzmir kurtarılırsa evlenme sözü veriyor.

Sadece Peyami ve İhsan değil, tanıyan herkes Ayşe'yi seviyor. O adeta İzmir'i temsil eden kutsal bir insan şeklini alıyor.

*

İhsan amcasını ziyaret ediyor. Ayşe'nin verdiği sözün de etkisiyle çok mutlu. İhsan'la amca kızını evlendirmek istiyorlar ama İhsan'ın gözü Ayşe'den başkasını görmüyor.

Ancak amca kızıyla Ayşe'nin nişanlandığı haberini duyuyor Ayşe.

Üzülüyor tabii ve mesafe koyuyor İhsan'la arasına.

İhsan bir türlü gerçekleri anlatamıyor Ayşe'ye.

Peyami yardımcı olmaya çalışıyor, ama o da anlatamıyor.

Savaşta İhsan da Ayşe de şehit oluyor.

*

Bu hikayeyi Peyami'den okuyoruz.

Peyami savaşta bacaklarını kaybetmiş. Hastanede yazıyor bunları. 

Onun ölümünün ardından Peyami'nin yazdıkları okunuyor. Anlaşılıyor ki ne İhsan ne de Ayşe diye biri varmış. Bunlar tamamen Peyami'nin hayal mahsulüymüş.

*

Etkilendim ve sevdim.

Milli mücadele kısmını hamasi değil gayet insani bir şekilde ele almış yazar.

Aşk hikayesi de ne cıvık cıvık, ne soğuk. Dönemin koşullarında ve o karakterlerde insanların yaşayabilecekleri şekilde.

Tarihi olayların anlatıldığı hikayelerde kahramanlardan ziyade buradaki gibi sıradan insanların hayatını ve olaya bakışını daha ilgi çekici buluyorum.

*

"Ateşten Gömlek" ismini aslında ilk Yakup Kadri Karaosmanoğlu bulmuş. Ama sonra Halide Edip Adıvar kendi kitabı için kullanmış. Kitabın başında Yakup Kadri'ye bir mektubu yer alıyor teşekkür amaçlı.

Kitabın sonunda da Selim İleri'nin son sözü var. O da çok etkilenmiş. 

"Yakın tarihimizin hangi sancılardan geçtiğini ben en çok romanlardan öğrendim. Tarih kitapları, hatta ilk elden, ilk tanıklıktan anılar her zaman yetmedi.

Ateşten Gömlek'e gelince, o romanlar, öğretici, aydnlatıcı romanlar arasında, bir de coşkun yaradılışıyla gönlümü yakar." diyor.