AELİTA

                                                                        AELİTA

 (Aelita)

Aleksey Nikolayeviç Tolstoy 

1923

Rusça aslından çeviren: Mazlum Beyhan

Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları

3.Basım - Ocak 2022

234 sayfa

 Mars’a giden iki Rus. Hem de hiç öyle özel teçhizatla ve yıllar sürecek bir yolculukla gitmiyorlar. Kısa zamanda gidip araçlarından iner inmez bir sigara yakıyorlar ve Mars’ta dolaşmaya çıkıyorlar.

 Olaylar şöyle başlıyor:

 Bir gün bir ilan yayımlanıyor: Benimle Mars’a gitmek isteyenler arasın. Müracaat: Mühendis M.S. Los

 Amerikan gazetesi habercisi Archibald Skiles, bu ilginç ilan üzerine ilan verenle röportaja gidiyor. İlanı veren mühendis Los, 9-10 saatte gideriz Mars’a diyor. İlk Elon Musk kendisi.

Bir Kızılordu askeri Aleksey İvanoviç Gusev kabul ediyor gitmeyi. Karısı Maşa üzülüyor kocası gidecek diye. Başka kimsesi yok kadıncağızın. Gusev hep bir arayışta olmuş. Maşa anlamıyor bu adamın kendi aşkından başka ne aradığını, aşkının ona neden yetmediğini.

Yola çıkıyor Los ve Gusev. 19 saatte Mars’a varıyorlar. Bir sigara tüttürüyorlar Mars’ta. Garip yaratıklar görüyorlar, silahla ateş ediyorlar uçan kaçan yaratıklara.

Onlara göre Dünya medeniyet ve teknoloji anlamında Mars’tan daha ileri durumdaymış, Yüz yıl kadar öndeymiş Dünya.

Nihayet Marslılarla karşılaşıyorlar. Mavi beyaz insanlar. Gusev, Marslılarla karşılaşmasında onlara Sovyet Rusya’dan geldiğini anlatıyor. Marslı ne bilsin Sovyet Rusya movyet rusya. Marslı’ya Dünyalıyım diyeceksin. Mars’ta Rus, Türk yok, orada hepimizin üst kimliği Dünyalı.

 Marslılar, Gusev ve Los’u kendi gemilerine alıyorlar. Kibarca esir ediyorlar.

Los özlüyor Dünya'yı. Öldüm mü acaba diye düşünüyor zaman zaman.

Gusev orada boş boş oturmaktan sıkılıyor, Dünya’ya eli boş dönmek istemiyor. Mars’takilerden Rusya Federatif Cunhuriyeti’ne katıldıklarına dair yazılı belge almak istiyor.

Aelita Marslı bir kadın. Anlamı son kez görülen yıldız ışığı demekmiş. Aelita sayesinde Los ve Gusev Mars dilini öğreniyor, Marsça. Böylece konuşabilir hale geliyorlar.

Aelita, Los’a soruyor, Dünya’da mutluluk nedir, diye.

“Bizde; Dünya’da mutluluk diye, sanırım, birinin kendinden kaçabilmesine, kendini unutabilmesine deniyor. Tamlık, uyum, uzlaşı ve sevinç içinde olmaktır mutluluk; ve bu tamlığı, uyumu, uzlaşıyı ve sevinci kendisine sunacak biri uğruna yaşamaktan başka bir şey düşünmemektir. (…) Bir kadına duyulan aşkla gelir, mutluluğun böylesi.” Sf.102

Los, Dünya’da bir zamanlar aşıkmış. Sevdiği kadın ölünce tek başına mutsuz olmuş ve bu mutsuzlukla baş edememiş.  

Gusev biraz hödük. Kaldığı konuk evinde yöneticinin İha adında bir yeğeni var. Gusev ona İhoşka diyor. Gusev, kadına ilgi gösteriyor ama gösterme şekli:

“Canlı bir yürüyüşle Gusev’in önünden geçip gitti, geçerken de Gusev’e bakarak burnunu buruşturdu. Gusev de cevap olarak onun kıçına bir şaplak atmak istediyse de kendini tuttu, oturduğu taş basamakta yeni bir fırsat kollayarak sigarasını tüttürmeyi sürdürdü.” Sf.114

Ülkenin yöneticisi Yüksek Kurul’un başı olan Tuskub. Aynı zamanda Aelita’nın babası,

Televizyonu andıran bir ayna var. Gusev, İha’nın yardımıyla o aynada Yüksek Kurul toplantısını görüyor. Ve duyuyor ki Gusev ve Los’u öldürmek istiyorlar. Gusev bunu Los’a söylüyor ama Los oralı olmuyor, ölümden korksak Mars’a gelmezdik, diyor.

O sırada işçiler ayaklanıyor. Toptan bırakalım Mars’ı, haydi Dünya’ya gidelim, buralar yaşanmaz oldu, diyenler var. Halk istemiyor gitmek. İsyanlar çıkıyor. Gusev seviniyor devrim oldu diye. Kendisi lider olup Los’u da Mars komiseri yapmayı istiyor ama Los oralı değil. Los, Aelita’ya aşık. Gusev’in tanımıyla yerin yedi kat üstüne de çıksan kadınlar ve aşk var.

Aelita, Los’u alıyor kargaşadan uzaklaştırıyor.

 Babası Aelita’dan Göklerin Oğulları dedikleri Los ve Gusev’i öldürmesini istiyor. Aelita yapmıyor.

Aelita Dünya’ya gitmek istiyor. Dünya’nın Mars’tan daha güzel olduğunu düşünüyor. Los’un kendisini Dünya’ya götürmesini istiyor. Evleniyorlar. Emrivaki bir evlilik. Mars’ta bir kadın bir erkeğe gulla (bir enstrüman) çalınca evlenmiş olurlarmış. Aelita da gulla çalıyor Los’a.

Gusev isyanın başına geçiyor.

Tuskub, işçi mahallelerini bombalatıyor, kendisi saklanmış. Amacı sadece seçkinlerin yaşayacağı bir hayat kurmakmış.

 Los ve Gusev kaçmak zorunda kalıyorlar. Dünya’ya dönüyorlar.

Los ile en başında konuşan muhabir, yolculuk izlenimlerini yazması için cömert bir teklifte bulunuyor Los’a. Maddi açıdan rahatlıyorlar. Gusev ortamlarda Mars anılarını anlatıyor.

Los’un aklı ise Aelita’da, öldü mü kaldı mı bilmiyor.

 Bir gün Mars’tan radyo sinyalleri alıyorlar. Aelita “Nerdesin aşkım?” diye soruyor.

 Buradayım aşkım.

 *

Eğlenceli buldum ben bu kitabı. Sovyet Rusya ve devrim konusunda propaganda amacı taşımış yazar, belli, ama hikayenin ciddiyeti o kadar yok ki sadece eğlendirdi

Benzer bir kitap için;

Bkz: Aya Yolculuk/Jules Verne