KEDİ GEZEGENİ

 

KEDİ GEZEGENİ

Lao She

Çince Aslından Çevirenler: Giray Fidan – Tang Guozhong

1932

Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları

3.Basım – Mart 2023

207 sayfa

 

Kedileri böyle karakterize etmeye ne hakkınız var beyefendi? Kedicikler şipşirin, sepsevimli, yumyumuşak, taptatlı hayvancıklar. Ama burada hiç de öyle değiller. Hain, çıkarcı, sevimsizler. Zaten tam olarak kedi de sayılmazlar. Kediinsanlar. İnsansıkediler.

*

Kitabın anlatıcısı olan Çinli adam, arkadaşlarıyla beraber uzay gemisine binip Mars’a gitmek üzere yola çıkıyor. Mars’a varıyor. Ama arkadaşları ölüyor. Geride kalan Çinli adam, Kedi İnsanlardan oluşan bir ülkeye varıyor. Bu ülkenin önemli kişisi Büyük Akrep ile tanışıyor. Ondan ülke hakkında birtakım bilgiler ediniyor. Öğreniyor ki bu ülkede kedi insanlar, büyülü ağaç denilen bir ağaçtan edindikleri uyuşturucunun müptelasıymışlar, birbirlerine yalan söylemek onlar için normalmiş, sözlerini tutmazlarmış, boş yere yemin ederlermiş, yalnızca kendi çıkarlarını düşünürlermiş… vb.

Adam kendisi de daha sonra kendi gözlemleriyle buradaki karakterlerin ne fena olduğunu ve ülkenin sonunun nasıl da geldiğini görüyor.

Ülkede liyakatsizlik o kadar almış başını gitmiş ki kişisel çabanın hiç işe yaramayan bir şey olduğunu herkes bilirmiş.

“Bu kadar kafası karışık, cahil, zavallı, fakir, halinden memnun hatta mutlu bir halk; ellerinde sopa olan, büyülü yaprakları ve kadınları çalmaktan başka bir şey bilmeyen askerler; kurnaz, bencil, öngörüsüz, utanmaz, kendi çıkarlarından başka bir şey düşünmeyen ve toplumla hiç ilgilenmeyen siyasetçiler varken kişisel çaba bir işe yarar mı?” sd.86

Eğitim berbat durumda. Herkes bir günde üniversite mezunu oluveriyor.

“Açlıktan ölen öğretmenlerin sayısı az değil ama üniversite mezunlarının sayısı arttı.” Sf.123

Ülkenin sözde aydınlarının hali de berbat. Hepsinin aklı fikri kadınlarda. Herhangi bir konu hakkında konuşmaya kalktıklarında da kimsenin bilmediği uydurma kelimeler kullanıyorlar ve bunun entelektüellik olduğunu sanıyorlar.

Büyük Akrep’in oğlu Küçük Akrep ile de tanışıyor adam. Küçük Akrep ülkedeki abuklukları gören, buna üzülen ve ülkesi için mücadele etmeye çalışan bir vatansever. Ama o da ülkesinin düşmanlar tarafından işgal edilmesine engel olamıyor.

*

Anlatıcı zaman zaman kendi ülkesi ile kıyaslıyor burada olanları. Ben barış ve huzur içindeki Çin’den geldiğim için… Bizim güzel Çin’imiz, büyük Çin… gibi ilk bakışta propoganda gibi gözüken ama aslında alaycı şekilde bahsediyor ülkesinden.

Kendi kültürünü, benliğini kaybeden, eğitim ve adaletten taviz veren, liyakatsizleri önemli mevkilere taşıyan toplumların başına gelecekleri hicivle anlatıyor yazar.

Kitap Çin edebiyatının en ünlü karşı-ütopyacı eseri olarak değerlendiriliyor. Yazar bu kitabını ülkesindeki başarısızlıklara karşı bir tepki olarak yazdığını söylemiş, kitabın arka kapağından edindiğim bilgiye göre. Hayatını 1966’da göle atlayıp intihar ederek sonlandırmış.