PRENS

PRENS

(IL PRINCIPE)

Niccolo Machiavelli

1532

Fransızcadan çeviri: İlhan Erşanlı

Alter Yayıncılık

1. Baskı - 2009

103 sayfa

Makyavelizm, amaç için her yolu mübah gören bir politika gibi görülüyor.

Haklılık payı da var böyle düşünülmesinin.

Zira özetlersek;  insanlar genel olarak kötüdür, devletin yüksek menfaatleri için suç işlemek ahlakidir, temel amaç devleti yaşatmaktır... gibi görüşleri var.

*

Kitap, Machiavelli'nin bir prense hediyesi. 

"Muhteşem Lorenzo Piero De'Medici'ye" diye başladığı kitapta  "sürekli okumalarımdan edindiğim bilgilerden daha değerli bir şey bulamadım." diyerek topladığı bilgileri sunuyor.

*

Bu bilgiler kapsamında;

Örneğin yeni bir toprağın fethinde;

Eğer ele geçirilen toprakta aynı dil konuşuluyorsa eski prenslerin kanını akıtmak ve kanun ile vergilerde değişiklik yapmamak gerektiğini söylüyor. Böylece yeni ele geçirilen devlet, eskilerle birlikte hızlı şekilde birleşirmiş.

Farklı dil konuşuluyorsa bu devleti ele geçirmenin en iyi yolu prensin bizzat oraya yerleşmesiymiş. İnsanlar kendilerinin danışacakları prensin hep hazır olmasından hoşnut olur ve düşmanlar bu devlete prensi oradan atmak zor olacağı için saldırmazmış.

*

Devletin sıkıntılarını henüz büyümeden keşfetmek gerektiğinden bahsediyor.

*

Türklerle ilgili de değerlendirmeleri var. (Ver mehteri)

"Türk'ün topraklarının işgali zor fakat bir kez kazandıktan sonra elde tutmak kolaydır." sf.20

"Her kim ki Türk'e saldıracaksa karşısında birlik halindeki insanları bulacağını bilmelidir." sf.20

*

Sade bir insanın prens olabilmesini şu koşullara bağlıyor Machiavelli:

1- Talih 

2- Beceri 

3- Kötülük ve güç 

4- Yurttaşların lütfu

Sonra bunları tek tek irdeliyor. Bu koşullar tek başına yeterli olabilir bir insanı prens yapmak için ama her birinin avantajları olduğu gibi dezavantajları da olduğunu anlatıyor. En iyisi hepsinden bir miktar olması.

*

Diğer bir takım değerlendirmeleri de şöyle:

"Tüm zarar bir seferde verilmelidir ki zararı daha az duyulsun. Oysa iyilikler, daha çok hoşa gitmesi için azar azar verilmelidir." sf.38

"Bilge bir prens, insanları, devlete ve kendine muhtaç olacak şekilde tasarlamalıdır." sf.42

"Tüm devletlerin esas temeli iyi yasalar ve iyi ordulardır." sf.48

"Prens tarih okumalı, büyük savaşçıların savaş sırasında nasıl davrandıklarını incelemelidir." sf.59

"Bilge bir prens cimri olarak anılmaktan kaçınmamalıdır. Çünkü cömertlik daha çok para için daha çok vergi yükü getirebilir.Cömertlik halktan harcamaktır." 

"Bir prens halkının birliğini ve huzurunu korumak için yaptığı şeylerden dolayı zalimlikle suçlanmaya aldırmamalıdır." sf.65

"Korkulmak sevilmekten daha iyi ve güvenlidir." sf.66

"Bir prens sözünü tuttuğunda zarar görecekse sözünü tutmayabilir."

Kimisi kulağa sert ve sevimsiz geliyor.

Ama ben açıkçası çok da haksız bulmuyorum.

Kitabı okuduktan sonra aklıma şu sözümüz geldi: "Deveye diken, insana s.ken yaranır." 

Üzgünüm ama bence Machiavelli de dost meclislerinde tam olarak böyle söylüyordu.