90 DAKİKADA NIETZSCHE

90 DAKİKADA NİETZSCHE

(NIETZSCHE IN 90 MINUTES)

Paul Strathern

Türkçesi: Gözde Karalök

Zeplin Kitap

1. Basım - Ekim 2016

107 sayfa

"90 Dakikada Nietzshe" diyor ama bir saat sürmüyor okumak. 

Bir çırpıda Nietzshe'nin hayatını anlatmış. 

İlerleyen yaşlarındaki akıl hastalığına çok vurgu yapmış gibi geldi bana. Gömmüş adamı resmen. (Siz sanki çok şeysiniz.)

(Enteresan bir şekilde Nietzsche'nin kendisi, babası, isim babası Kral 4. Friedrich Wilhelm de "delirmiş halde" ölmüşler.)

*

Niçe (Kendi aramızda böyle diyelim mi?) babası öldükten sonra annesi, kız kardeşi, anneannesi, halalarıyla birlikte yaşıyor. Dini bir eğitimden geçiyor. Ama sonra Tanrı'nın öldüğüne karar veriyor.

Besteci Richard Wagner ile yakınen dostluk kuruyor.

Yazar, Niçe'nin felsefi birikiminin yanında "yaşadığı çağın en iyi psikoloğu" olduğunu söylüyor. 

Ancak pek arkadaşı olmayan Niçe nasıl böyle derin bir psikolojik bilgi edinmişti, diye soruyor. 

Bu soruya kimileri Niçe'nin Wagner ile olan yakınlığını göstererek cevaplıyormuş. Wagner de epey enteresan bir tip çünkü.

Yazarsa Niçe'nin kendi kendisini çok iyi tanıdığını, psikoloji bilgisinin derinliğinin buradan ileri geldiğini söylüyor.

*

Aforizma tarzı dikkat çekiyor Niçe'nin.

"Lafı uzatan, dolambaçlı savlar öne sürmek yerine, düşüncelerini, çabucak konudan konuya atlayan, etkili bir kavrayış silsilesi içinde sunmayı tercih ediyordu." sf.40

Lakin yazar bu açıklayıcı yazmama şeklini "felsefesindeki gevşeklik" diye tanımlamış ve bunun Naziler tarafından yanlış yorumlanmasına sebep olduğunu belirtmiş.

Ama bence uzun uzun yazmış olsaydı da herkes yine kendi anlamak istediği şekilde anlardı.

*

Bir şey merakımı celbetti.

Kitapta diyor ki:

"İsviçre'deki Basel Üniversitesi Nietzsche'ye filoloji profesörlüğü teklifinde bulundu. Henüz yirmi dört yaşındaydı ve doktorasını bile yapmamıştı." sf.27

O zaman nereden çıkıyor bu teklif? Enteresan değil mi? Ne ayak?

*

Kitapta bir de genelev ve aşk kısmı var. 

Genelev kısmında;

Niçe bir gün yanlışlıkla(?) geneleve gitmiş, Niçe şok. Şoktan kurtulmak için de orada sadece piyona çalmış.

Yazarın yorumu şöyle: "Ne yazık ki bu mümkün görünmeyen olayda Nietzsche'den başka görgü tanığımız yok." sf.21

Aşk konusunda da;

Niçe ve arkadaşı Paul Ree, Lou Salome isimli yirmi bir yaşında bir Rus kıza aşık olmuş. 

"Nietzsche, evlenme niyetini Lou'ya iletmesi için Ree'den bir iyilik istemekle saçma sapan bir hata yaptı." sf.50

Yazar da şöyle eklemiş:"...bu durum Nietzsche'nin çağın en büyük düşünürü olma iddiasını geçersiz kılmaz." sf.51

:)

Bu hanım kız sonra Alman bir profesörle evlenmiş. Ayrıca şair Rainer Marie Rilke ile de ilişkisi olmuş ve Freud ile de "samimi bir dostluk" kurmuş.

(Çok özeniyorum böyle kadınlara. Bizde de mesela Tomris Uyar. 

Turgut Uyar, Cemal Süreya ve Edip Cansever'in aşık olduğu kadın. Mü kem mel değil mi?)

*

Nereden nereye? 

Niçe diyordum.

Bir aforizması ile bitireyim.

"Aşkın en iyi tedavisi hala tek bir geleneksel ilaçla yapılmaktadır:

Aşka karşılık verilmesidir bu ilaç"