YENİ TURAN

YENİ TURAN

Halide Edip Adıvar

1913

Can Yayınları 

1. Basım - Temmuz 2014

160 Sayfa

Bir cuma günü Çağlayan Adliyesindeyim. Öğle arasına denk geldim. Kütüphanede bekleyeyim dedim. Kütüphanede kitaplar arasında dolandım. Bu kitaba gözüm çarptı. Halide Edip Adıvar ismi ve çabuk bitirebileceğim hacmi olduğunu görünce alıp okumaya başladım. 

Beğendim.

*

Hkaye 1931 yılında geçiyor. Kitap 1913'de yayınlanmış olsa da yazar böyle bir zaman uygun görmüş.

Ülkede Turancılar ve Osmanlıcılar çatışması var.

İktidar Osmanlıcılarda ama Turancılar çok aktif. 

Turancılar kadın-erkek memleketi karış karış dolaşıyor, mektepler açıyor, Türk-İslam içerikli bir eğitim veriyor. 

Kaya da çalışmaları neticesinde adı ün yapmış bir Turancı kadın.

Oğuz da onunla aynı yola baş koymuş teyze oğlu.

Kaya ve Oğuz mitingler düzenliyor, ülkenin geleceğinin Turancılıkta olduğunu anlatıyorlar.

Beklenen bir sonuç olarak Oğuz tutuklanıyor.

Kaya, Oğuz'u kurtarmak için bakanla (Dahiliye Nazırı) ile görüşüyor. 

Bakan Paşa, Kaya ile evlenmek koşuluyla Oğuz'u çıkaracağını söylüyor. 

Kaya kabul ediyor.

Paşa ve Kaya'nın evliliği süresince Kaya eski aktifliğini sergilemiyor.

Paşa, Kaya'ya iyi davranıyor ve onu seviyor ama neticede çirkin bir evlilik teklifi oldu. 

*

Hapisten çıkan Oğuz eylemlerine devam ediyor. Turancılık halktan büyük destek görüyor. 

Bu desteği engellemek için klasik, "Din elden gidiyor"a başvuruyor Osmanlıcılar. Turancılar kadını da öne çıkaran, onu toplumda aktif hale getiren politikalar güdüyorlar, bu da dincilerin canını sıkıyor.

"Dini komşusunun her hareketine müdahale, sırf her medeni şeye karşı bir duvar bilen cahil takıma bu yeni yetişen gençleri dinsiz göstermek kabildir." sf.20

Ama Yeni Turancıların iktidar olması engellenemiyor.

Artık yeni bir devir başlayacak. Turancılar hükümet oldu.

Fakat ne yazık ki Oğuz bir suikast ile öldürülüyor.

*

Kaya, onu öldürtenin kocası olduğunu düşünüyor. Kocasının bu işte parmağı yok aslında ama neticede Oğuz'u ölüme götüren süreçte katkısı var.

Kaya, Oğuz'u ölüm döşeğinde son bir kez görmeye gidiyor.

Kaya'nın kocası Paşa da acısından ölüyor.

*

Hikayeyi Paşa'nın yeğeni anlatıyor.

O da az puşt değil. Din elden gidiyor kartının oynanmasına sıcak bakıyor. Biraz düşününce yanlış yaptığını hissediyor ama yanlış yaptığını kabul etmek istemiyor. 

*

Normalde böyle bir hikaye beni rahatsız ederdi. Hamaset dolu bulurdum. Ama bunu bulmadım. Hatta Kaya "İlle de kımız isterim" diye tutturuyor bir ara, o zaman bile rahatsız olmadım. Halide Edip'in roman dilinden mi acaba, bilemedim.

*

Ömer Seyfettin bu kitap için "Türk milliyetperverliğinin bir İncil'i sayılabilir" demiş, kitabın arkasında yazıyor. O derece yani, vaaov.