UNUTULMA HAKKI

UNUTULMA HAKKI

İnternetteki Arama Sonuçlarından Kişisel Verilerin Kaldırılması

Av. Can Yavuz

Seçkin Yayıncılık  

1. Baskı – Ekim 2016

202 sayfa

Unutulma hakkının ne olduğunu kabaca şöyle açıklamak mümkün.

İnternette isminizi aratıyorsunuz diyelim. İsminiz istemediğiniz bir olay, haber veya kişiyle birlikte çıkıyor arama sonuçlarında. Bu durum sizi rahatsız ediyor ve bu şekilde anılmak istemiyorsunuz. İşte unutulma hakkı burada devreye giriyor.

Kitaptaki tanımıyla:

“Unutulma hakkı, veri öznelerinin internette yer alan kişisel verilerinin arama sonuçlarında kendi adlarıyla bağlantılı olmamasını isteme hakkıdır.” Sf.43

Kitapta bu hakkın kapsamı, nasıl kullanılacağı, hangi şartlarda kabul edilebileceği gibi konulara yer veriliyor.

Hukuki bir kitap ama hukukçu olmayanların da rahatlıkla okuyup anlayabileceği bir kitap ve kesinlikle son derece ufuk açıcı.

*

İnternetteki verilerimiz ve internetteki arama sonuçlarında nasıl yer aldığımız neden önemli?

Çünkü örneğin bir işe gireceğimiz ya da işe bir eleman alacağımız zaman internetten bu kişiyi araştırıyoruz. Aşk ilişkisi içine girdiğimiz kişileri araştırıyoruz. Genel olarak internetten kişiler hakkında araştırmalar yapıyoruz. Bu nedenle internet arama motorlarında ismimizin nerelerde yer aldığı önemli.

*

Finlandiya’da bir kanun var: “İş Yaşamında Gizliliğin Korunması Kanunu” Bu kanuna göre işverenlerin, işyerlerinde çalışanlar ve başvuran adaylar hakkında ilgili kişilerin bilgisi ve rızası olmadan internetten bilgi edinmeleri yasakmış.

*

İnternette kişisel verilerimizi kendimiz paylaştığımız gibi bazen de zorunlu olarak paylaşmaya mecbur ediliyoruz. Örneğin devlet veya şirketlerden bir hizmet almak istediğimizde kişisel verilerimiz isteniyor, vermezsek hizmeti alamıyoruz.

*

Sosyal medyaya pek bulaşmayarak kişisel verilerimizi bir nebze koruduğumuzu sanabiliriz. Ama bu da çözüm değil. Çünkü sosyal medya alanında siz kendi adınıza bir hesap açmazsanız bir başkası sizin adınızı kullanarak yanlış bilgilerle hesap açabilir. Yani internette yer almamak sahte sosyal medya hesaplarına yol açabilir.

İnternet kullanarak pek çok görüşe ulaştığımız gibi kendimiz de görüşlerimizi paylaşabiliyoruz. İnternet kullanmaktan kaçındığınızda insanlar sizin fikirlerinizden faydalanamayacaktır.

Ayrıca internetin aktif kullanımı o ülkenin demokrasi kalitesi ile de yakından ilgili. Yurttaşlar ülke yönetimi hakkında görüşlerini paylaşır ve tartışma ortamı oluşur. Bunu özgürce yapabilmeleri o ülkedeki ifade özgürlüğünün göstergesidir.

*

Avrupa Adalet Divanı unutulma hakkına dair arama motorlarının şu hallerde yükümlü olacağını belirtmiş:

-          Kişisel veriler makul, belirli, açık ve hukuki sebeplerle toplanmış, daha sonra bu amaçlara uygun olarak işlenmemişse,

-          Kişisel veriler artık toplanılma veya işlenme amaçlarıyla yeterli, uygun ölçüde bağdaşmıyorsa,

-          Kişisel veriler ancak gerekli ve güncel olduklarında doğruysa,

-          Kişisel verilerin toplanılma veya güncellenme amaçları göz önünde bulundurulduğunda, kişilerin teşhis edilmesine gerek kalmamışsa.

Ama bunlar sabit uygulanan kurallar değil, her olayda o olayın özelliklerine göre değerlendiriliyor.

Örneğin kamuya mal olmuş, ünlü kişilerin unutulma hakkından faydalanması pek mümkün olmuyor.

*

İnternette yer alan veriler tamamen engellenmiyor, yapılan işlem arama sonuçlarından kısmen bağlantı kaldırma oluyor.

Bu talep için önce arama motoruna, buradan kabul yanıtı alamazsanız Ulusal Veri Koruma Ajansı veya mahkemeye başvuruluyor.

Google 2014’ten beri unutulma hakkına yönelik talepleri alıyor. İnternetten doldurulacak bir form ile talepte bulunuluyor.

Ancak talebiniz kabul edildiğinde yalnızca Avrupa Birliği üyesi ülkelerde yapılan aramalarda bağlantıya erişim engelleniyor, evrensel bir etkisi olmuyor.

Çünkü nasıl olsun? Bunun olması demek “Avrupa hukukunun tüm dünyadaki arama sonuçlarını kontrol etmesine ve Avrupa Birliği değerlerinin tüm dünyaya empoze edilmesine sebep olabilir. Bu yaklaşım özellikle unutulma hakkına sıcak bakmayan ülkelerde ciddi sorunlara neden olabilir.” Sf.171

*

Kitapta unutulma hakkının içeriği, farklı ülkelerdeki uygulanışı, Google'a gelen bazı talepler ve bunlara verilen yanıtlar, unutulma hakkına getirilen eleştiriler, cevaplar ve tavsiyeler de yer alıyor. Bu açıdan başta da dediğim gibi son derece ufuk açıcı bulduğum bir kitap.