YÜZYILLIK YALNIZLIK

 

YÜZYILLIK YALNIZLIK

Gabriel Garcia Marquez

 

Ben bu kitabı binlerce yıl evvel okumuştum. Bkz: Yüzyıllık Yalnızlık 

Sonra elbette unuttum. Geçenlerde duydum ki filmi yapılacakmış ya da dizisi miydi. Tekrar okumak istedim. Okudum. Ama muhtemelen yine unutacağım. Çünkü çok katmanlı bir roman.

Aslında nesilden nesle geçen aile hikayelerini severim. Atalar, torunlar, karakter aktarımı, değişen hayatlar... vs. Bu da öyle bir hikaye ama bütün mesele herkesin aynı adı alması. Jose Arcadio aşağı Jose Arcadio yukarı. Ya da Aureliano. 

Fantastik öğelere değinmiyorum. Hikayenin içinden çıkarıp alsan fantastik duracak şeyler romanın içinde eriyor, hiç abes durmuyor, inanıyor insan öyle şeyler olabileceğine. 

*

Soy ağacı Jose Arcadio Buendia ve karısı Ursula’dan başlıyor. Jose Arcadio Buendia, köye gelen çingene Melquiades’te bir mıknatıs görüyor. Mıknatısı alıp altın aramaya başlıyor. Başarılı olamıyor. Çingene sonra büyüteç getirip ateş çıkarıyor. Jose Arcadio Buendia bunu da alıyor ama yine bir şey elde edemiyor. Yaptığı deneyleri anlattığı bir kitap yazıp hükümete gönderiyor. Yanıt gelmiyor. Deneylerine devam eden Jose Arcadio Buendia dünyanın yuvarlak olduğu sonucuna ulaşıyor. Böyle meraklı bir birey olan atamız köyün dışına keşfe gidiyor bir ekiple. Köyün etrafının denizle çevrili olduğunu görüp dönüyor. Daha iyi bir yere taşınalım diyor karısına ama karısı çocuklarınla ilgilen deyip reddediyor. Çocukları büyük oğul Jose Arcadio (14), Aureliano (6) ve kızları Amaranta.

*

Jose Arcadio Buendia ve karısı Ursula amca çocukları. Çocukları hilkat garibesi olur diye evlenmelerini istemiyor büyükler ama evleniyorlar. Ursula bundan korktuğu için bekaret kemeri takıyor, sevişmiyor. Jose Arcadio Buendia köyde alay konusu oluyor, kendisiyle alay eden bir adamı öldürüp ardından Ursula ile sevişiyor. Öldürdüğü adamın ruhu onları rahat bırakmıyor. Taşınıyorlar. Macondo adını verdikleri yere yerleşiyorlar yanlarında gelen serüvenci dostlarıyla.

*

Büyük oğul Jose Arcadio büyüyor, komşu kadın Pilar ile ilk cinsellik deneyimlerini yaşıyor gizli gizli. Pilar hamile kalıyor. Bunu öğrenen Jose Arcadio, kaçıyor bir çingene kızla. Oğlunu bulmak için Ursula da peşlerinden gidiyor. Aylar sonra Ursula dönüyor, ardında bir kafile, oğlunu bulamamış ama zamanında kocasının keşfedemediği yolu bulup dönmüş.

*

Pilar’ın çocuğu doğuyor, ona da Jose Arcadio adı veriliyor. Ursula ve kocası çocuğu kabul ediyor. Çocuğun gerçek kimliğini öğrenmemesi şartıyla yanlarına alıyorlar.

*

Bir gün uzak bir akraba kız geliyor. Elinde mektup, annesi babası ölmüş, kızı bunlara emanet etmişler. Jose Arcadio Buendia ve Ursula bu akrabaları hatırlamasalar da kızı alıyorlar. Aileden biri gibi oluyor kız. Adı Rebeca. 

*

Kasabaya bir gün bir sulh yargıcı atanıyor. Don Apolinar Moscote. Evler maviye boyanacak diye emir çıkartıyor. Jose Arcadio Buendia karşı çıkıyor. Yargıçı vazgeçiriyor.

Yargıcın iki kızı var: 16 yaşındaki Amparo ve 9 yaşındaki Remedios. Jose Arcadio Buendia (Aureliano) (oğul), Remedios’a aşık oluyor. Babasından istiyorlar. Jose Arcadio Buendia (Aureliano) (oğul) ve Remedios evleniyor. Remedios çok küçük, çocuk gelin vakası. 

*

Rebeca ve Amaranta eve gelen müzik hocası Pietro Crespi’ye aşık oluyor. Rebeca ile evlenmeleri uygun bulunuyor ama Amaranta lanet ediyor o ikisinin evlenemeyeceklerine dair.

Rebeca ile Pietro Crespi  evlenecek ama evlenemesinler diye Amaranta zehirlemek istiyor Rebeca’yı, yanlışlıkla Remedios zehirlenip ölüyor.

Pilar’ın Aureliano’dan olan oğlu Aureliano Jose’ye Remedios bakıyordu. Ölünce Amaranta bakmaya başlıyor.

*

Bir gün yıllar önce evi terk edip giden oğul Jose Arcadio geri geliyor. Dev gibi cüsseli. Rebeca aşık oluyor, evleniyorlar. Kardeş oldukları için dışlanıyorlar ama umursamıyorlar.

*

Ülkede seçimler oluyor. Don Apolinar Mascote hileler yapıyor ve düşman ediniyor. Savaş başlıyor. Mascote’un damadı, Aureliano köyde savaşa katılanların başı. Artık Albay Aureliano Buendia adı. Ünlü oluyor savaşçılığıyla. Başka bir savaş birliğine katılmak üzere gidiyor. Yetkilerini Arcadio’ya veriyor. Arcadio diktatörlük yapıyor köyde. Ursula kırbaçla döverek onu hizaya sokuyor ve yönetim Ursula’ya geçiyor.

*

Amaranta, Pietro Crespi ile evlenmek istemiyor artık. Crespi intihar ediyor.

*

Arcadio, Pilar’a aşk beslemeye başlıyor. Hatta düpedüz yürüyor. Annesine yani? Pilar, kendisini bekleyen Arcadio’ya Santa Sofia de la Piedad adlı genç kızı gönderiyor. Bu ikisinin bir kızı oluyor. Sonra bir oğlu.

Arcadio, köye saldırılar olunca yeniliyor ve idam ediliyor. Ölmeden önce kızının adı Ursula, oğlunun adı Jose Arcadio olsun diyor. Amcasına değil, babasına benzesin diye. Ama kıza Ursula değil Remedios adını koyuyorlar. Zaten Arcadio da son anda öyle olmasını istediğini geçirmişti aklından.

*

Albay Gerineldo Marquez, Albay Aureliano Buendina’nın arkadaşı.

*

Baba/dede Jose Arcadio Buendia yaşlanıp ölüyor.

*

Albay Aureliano Buendina'nın savaşta bir sürü oğlu oluyor çeşitli kadınlardan. Öldükten sonra bile şehre oğulları gelmeye devam ediyor.

*

Amaranta kendi büyüttüğü Aureliano Jose ile sevişiyor ama yanlış olduğunu biliyorlar gizli saklı yapıyorlar bu işi.

*

Yıllar sonra torun Aureliano Segundo. Karısı Fernanda del Carpio.

İkiz oğulları Jose Arcadio ve Aureliano. Kızları Renata Remedios.

İkizler aynı kadınla birlikte oluyor. Kadın önce anlamıyor, tek kişi sanıyor, sonra anlayınca da bozmuyor. Nihayet Aureliano Segundo kadını bırakıyor, Jose Arcadio kadınla. Kadının adı Petro Cotes. Jose Arcadio, başka bir kadınla evleniyor ama karısının rızasıyla Petra’yla yaşamayı sürdürüyor. Onun şans getirdiğine inanıyor.

*

Şehre yabancılar geliyor. Muz yetiştiriciliği için. Remedios’un güzelliğinden etkileniyorlar. Ama Remedios oralı değil, azıcık saf. Ve saflıktan bir gün uyuyor, bir bakıyorlar ki gökyüzüne yükselmiş.

*

Muz şirketi sahipleri yerel yönetimi değiştiriyorlar, polis yerine kiralık katiller getiriyorlar. Bu polislerden biri bir çocuk üzerlerine yanlışlıkla şerbet döktü diye çocuğu satırla doğrayarak öldürüyor. Albay Aureliano Buendia tüm oğullarını bu yönetimle savaşmak için seferber ediyor ama on yedi oğlu da öldürülüyor. Sonra kendisi de ölüyor.

*

Aureliano Segundo ve karısı Fernanda'nın kızları Meme. Bir kızları daha oluyor sonra, adı Amaranta Ursula.

Meme aşık oluyor muz şirketinde ustabaşı Mauricio Babilonia’ya.

Meme, falcıya gidiyor, falcı Pilar.

Pilar Ternera. Meme’nin dedesi Arcadio’nun, sonra da Aureliano Jose’nin annesi ama Meme bilmiyor Pilar Ternera’nın onun ninesi olduğunu. “Aşk denilen dert yataktan başka yerde iyileşmez” diyor Pilar. Sonra Meme ve Mauricio Babilonia sevişiyorlar. Bunu öğrenen annesi kızı odaya hapsediyor. Oğlan çatıdan giriyor, hırsız sanılarak vuruluyor, yatağa bağlı yaşamak zorunda kalıyor. Öylece yaşlanıp ölüyor tek başına. Yanında sadece gençken de kendisini takip eden sarı kelebeklerle.

Annesi Fernanda, Meme’yi manastıra kapatıyor. Orada Meme’nin bebeği doğuyor. Fernanda saklıyor çocuğu. En yeni Aureliano bu çocuk.

*

Ölümlerin ardından yeni nesil doğuyor.

Amaranta Ursula rahibeler okulundan dönüyor Macondo’ya. Kocası Gaston. En küçük Aureliano (Meme’nin çocuğu, Amaranta Ursula’nın yeğeni) teyzesi Amaranta Ursula’ya aşık oluyor. Sevişiyorlar. Gaston başka bir ülkeye gidiyor. Amaranta ile Aureliano’nun çocuğu dünyaya geliyor. Büyük büyük ninesinin korktuğu şey oluyor, domuz kuyruğu var bebekte.

Amaranta doğum esnasında kan kaybından ölüyor. Aureliano çocukluğundan beri çingene Melquiades’in yazdıklarını okuyup anlamaya çalışıyordu. Artık kendi geçmişi ve hatta geleceğini öğreniyor, daha doğrusu bir geleceği olmadığını.

“Çünkü yüzyıllık yalnızlığa mahkum edilen soyların, yeryüzünde ikinci bir deney fırsatları olamazdı.”

*

Yoruyor. Kayboluyor insan kitabın içinde.