SARI YÜZ
(Yellowface)
R.F.Kuang
2023
Çeviren: Elif Ersavcı
İthaki Yayınları
2.Baskı - Mayıs 2025
303 sayfa
The New York Times, bu kitap için "21.yüzyılın en önemli kitaplarından biri" demiş. Abart!
Edebi bir anlatımı yok kitabın. İlgi çekici bir konuyu sıradan bir dille anlatmış.
İki arkadaştan biri ölüyor. Ölenin geride bıraktığı roman taslağını diğer arkadaş alıyor ve ben yazdım diyerek ortalara çıkıyor. Kitap büyük sükse yaratıyor. Kitabın çalıntı olduğuna dair tartışmalar da çıkıyor. Yazar kadının bu tartışmalar karşısındaki tutumunu ve vicdan muhasebesini okuyoruz. Bunu yaparken de ırkçılığın ne olduğunu anlatıyor kendi dünyasından.
Kendisini aklamak için arkadaşının yazdığı taslağın çok ham olduğunu, kendisinin bu taslak üzerinde çok uğraştığını, hem arkadaşının da çok masum olmadığını, geçmişte ona kötü davrandığını anlatıyor. Ben ikna olmadım.
Ayrıca kendisi beyaz sıradan Amerikalı, ölen arkadaşı Asyalı imiş. Etnik kökeni nedeniyle daha cazipmiş. Amerika'da artık beyazlara ırkçılık yapılıyormuş.
O kısımları bilemem. İç meseleniz. Buradan bakınca beyazlar ırkçılığa maruz kalıyormuş gibi gözükmüyor ama siz bilirsiniz.
*
Başarısı, popülaritesi yerlere göklere sığdırılamayan yazar Athena Liu.
Arkadaşı ve hikayeyi kendisinden dinlediğimiz çok da başarılı bir yazar olmayan June Hayward.
Bu ikisi üniversiteden arkadaş. Arkadaşlıkları da seviyeli. June içten içe kıskanıyor Athena’yı.
Athena bir akşam June’u evine davet ediyor. Birlikte krep yerlerken Athena’nın boğazına kaçıyor. June heimlich yapıyor ama işe yaramıyor. Athena ölüyor. June üzülüyor bu duruma ama üzülürken Athena’nın yazdığı "Son Cephe" adlı roman taslağını da almayı ihmal etmiyor. Bu romanı düzeltip tamamlıyor ve kendi yazmış gibi sunuyor.
Çin’in 1. Dünya Savaşındaki konumunu anlatan romanı June gibi Çinli olmayan birinin yazmış olması merak uyandırıyor ve tartışma yaratıyor.
Kitap çok satıyor, June popüler oluyor. Amerika’daki Çinli topluluklarda konuşmalara davet ediliyor. Beri yandan da beyaz birinin bu alana dair yazması üstenci bulunuyor.
Bir gün Twitter’da "Athena’nın hayaleti" rumuzlu biri Athena’nın ağzından bu kitabı ben yazdım, June bir hırsız diye tivit atıp, Athena’yı kurtar heştegiyle paylaşıyor. Bunu doğru bulanlar oluyor, doğru bulmayanlar oluyor, yine bir tartışma konusu oluyor. Sosyal medya - Twitter özellikle- bu konuyla çalkalanıyor.
“Twitter hepimizi vasıfsız ama hevesli hakimlere dönüştürüyor.” Sf.174
June bu kişinin kim olduğunu buluyor. Athena'nın eski sevgilisi Geoff. June, Geoff ile görüşüyor. Geoff, June'un bu kitabının Athena'ya ait olduğuna emin. Çünkü daha önce Athena ile kitabın konusunu konuşmuş. O yüzden June’un çaldığını söylüyor ve pay istiyor. Fakat elinde somut bir delil olmadığı için June kabul etmiyor. Ayrıca Geoff’un para istemesini ses kaydına alıyor. Geoff korkup vazgeçiyor ve hesabı silip ortadan kayboluyor.
June, şimdilik başından savıyor ama Athena'nın hayaletiyle iç içe. Sürekli onu ve yaptığını düşünüyor. Bu sırada aslında Athena'nın da pek masum olmadığını anlatıyor. Yıllar önce bunlar üniversitedeyken June bir oğlanla buluşmuş. İçmiş, sarhoş olmuş. Tecavüze uğrayıp uğramadığından emin değil. Bu nedenle huzursuzmuş. Athena ile yeni arkadaş olmuşlar o sıra. Ona anlatmış bu durumu, hislerini. Athena da ona yardım etmiş, destek olmuş. Bir zaman sonra okul dergisinde Athena’nın bir öyküsü yayımlanmış. Öyküdeki kız tecavüze uğrayıp uğramadığından emin değil. Hislerini tarif etmek için kullandığı ifadeler de June’un anlattığı gibi. June bunu bir hırsızlık saymış. O yüzden de bu yaptığına intikam gözüyle bakıyor.
Bir kitap daha yazıyor June. Yine Athena’nın taslaklarından yola çıkarak. Bu kitap ilki kadar ses getirmese de yine beğeniliyor. Ama bir gün ses çıkıyor. Athena bu hikayeyi daha önce bir kulüpte paylaşmış. Bu bilgi karşısına çıkıyor June'un. Bunu da reddediyor. Sadece birkaç cümle Athena’nın, gerisini ben yazdım, diyor.
Yeni kitap bekliyorlar June'dan. Athena ile dostluğunu yazmaya karar veriyor. Bu haberi paylaşıyor sosyal medya hesabında. Yine Athena rumuzlu biri çıkıp ölmedim diye mesaj atıyor. June bu kişiyi çok merak edip buluşmak istiyor. Buluşma yerine gittiğinde karşısında Athena’yı gördüğünü sanarak her şeyi itiraf ediyor. Ama o sırada Candice, June’un Athena’nın romanını çaldığını iddia edip kimseyi inandıramayan eski ve başarısız bir yazar, kameraya çekmiş her şeyi. June kamerayı yok edip kızı öldürmeye çalışıyor neredeyse. Ama kendisi yaralanıyor. Alçılı şekilde yatarken Candice’in June ve Athena’nın iç yüzünü anlatacağı ve “Sarı Yüz” adını vereceği kitaptan bahsettiğini görüyor sosyal medyada. Bu kitabın haberi çok ses getiriyor. June da hasta yatağında buna karşılık yazacağı kitabı tasarlıyor. Asıl Candice Athena’nın yerine geçmeye çalışan biri diye yine Athena odaklı bir kitap yazmayı düşünüyor. Çıkamıyor yani Athena'nınn gölgesinden.
*
Konu bence ilgi çekici. Ama işlenişi çok yüzeysel, çok gündelik. Yani yüzyıla damga vurmak gibi bir iddiayı asla taşımıyor.
Yakında filmi çıkabilir. Film için de ilgi çekici bir konu çünkü.
O kadar.
Bu kurgunun etrafındaki Çinli askerlerin yaşadığı acılar ve ırkçılık anca sos düzeyinde, bir tutam baharat gibi kalmış. Derinliksiz bir fon.
June'un vicdan muhasebesini okumayı sevdim. Kendisini kendi vicdanında beraat ettirmek için acınası çırpınışını okumaktan sıkılmadım. Yalnız bunun derine inmesini beklerdim. Ama ı-ıh. Kitap çok Amerikan yani popüler, yüzeysel bir pazarlama ürünü.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder