MUTLU BEYİN

 

MUTLU BEYİN,

Mutluluk Nereden ve Nasıl Gelir

(The Happy Brain The Science of Where Happiness Comes From, and Why)

Dean Burnett

2018

Çeviren: Emine Coşkun

Noya Kitap

2.Baskı – Eylül 2022

372 sayfa

 

Beynimiz bazen mutlu oluyor bazen mutsuz. Peki bu nasıl oluyor? Ne zaman mutlu ne zaman mutsuz oluyor? Beynimizi daimi bir şekilde mutlu tutmak mümkün mü?

Kitap yüzlerce sayfa bu konuyu değerlendiriyor. Sonucunda neye ulaşıyor söyleyeyim mi? Olur öyle, bazen mutlu bazen mutsuz oluruz.

Ben de kitaba başlarken bu neticeye varılacağını tahmin etmiştim. Mutluluk süreğen bir duygu olamaz. Bazen mutsuz olunur ki mutluluğu mutluluk diye tanımlayabilelim. Mutlu olmak daimi/olağan/normal duygumuz olsa artık onu tanımlamamız gerekmezdi ki. Mutluluğu, mutsuzluğu bildiğimiz için tanımlayabiliyoruz.

Başka bir kitaptan okuduğum “mutluluk sabiti” kavramından bahsetmek isterim. İnsanların bir mutluluk sabiti varmış. 1-10 arası düşünün. Kimisi için en yüksek mutluluk birimi 6’dır diyelim. Başkasını mutluluktan çıldırtacak bir olay, bu şahıs için en fazla 6 birimlik mutluluk demek olurmuş. İstese de daha fazla mutlu olamazmış. 

Bu bilginin geçtiği kitap için bkz: Hayvanlardan Tanrılara Sapiens

Gelelim kitaba;

Yazar daha önce “Aptal Beyin” adlı bir kitap yazmış. Okumadım, bilmiyorum. Ancak çok okunmuş ve beğenilmiş olacak ki yazar, ikinci kitap yazma arzusuna kapılmış. “İkinci kitabımı ne hakkında yazayım?” diye düşünürken “Seni ne mutlu edecekse o konuda yaz.” cevabına ulaşmış. Ve başlamış sormaya:

Bizi ne mutlu eder?

Yazar, bir nörobilim doktoru.

Kitabın girişinde bu kitabın bir kişisel gelişim kitabı olmadığını, yalnızca beynin işlevini anlattığını belirtiyor. Ama ben kişisel gelişim kitabı diyeceğim. Kişisel gelişimimiz beynimizden olmayacak da nereden olacak?

Beyin demişken beyinle ilgili bir başka kitap için bkz: Beyin Senin Hikayen

*

Mutluluğu etkileyen faktörler olarak ev, iş, aşk vb unsurlara değiniyor yazar.

Örneğin;

Mutluluğun yaşadığımız evle ilişkisi var. Evin küçük veya büyük olması, bulunduğu yer, içindeki eşyalar, bulunduğu konum, taşınma sıklığı vb mutluluğumuzu etkiliyor.

“Bulgular, çocuklukta sıklıkla ev değiştirmeyle azalan psikolojik refah, hayattan alınan zevk ve yetişkinler olarak anlamlı ilişkiler kurma arasında doğrudan bir bağlantı olduğunu gösterdi.” Sf.75

Mutluluğun işimizle ilişkisi var. Fiziksel işler beyni daha mutlu yapıyor. Ama bu mantıkla yaklaşırsak o zaman fiziksel işlerde çalışanların daha mutlu olması beklenir. Öyleler mi?

İşverenler motivasyon seminerleri vb ile çalışanları mutlu etmeye çalışıyor. Çünkü daha mutlu çalışanlar %37’ye kadar daha üretken oluyormuş. Yani 100 mutlu çalışan hiçbir ek ücret olmadan 137 çalışan kadar iş yapıyormuş. Mutsuz çalışanların üretkenliği ise %10 daha az oluyormuş.

Çalışanlar para kazanmak için motive olurlar diye biliriz. “Öyleyse insanlara daha fazla para teklif ettiğimizde, daha motive olmalılar, değil mi?” Sf.100

Olmuyormuş. Çünkü motivasyon içsel ve dışsal. Örneğin insanlara yardım etmek için doktor olmayı istemek içsel, dolgun maaş için istemek dışsal motivasyon. İçsel motivasyon dışsal motivasyondan daha etkili. Çünkü dışsal motivasyon kaybolabilirken içsel motivasyon kaybolmuyor.

İşini sevmesen bile faturalar, kiralar vb var. Böyle durumlarda “Eğer beyin gerçeği değiştiremiyorsa, inandığınız ve düşündüğünüz şeyi değiştirecektir.” Sf.104

“Hayatta kalmak için paraya ihtiyacımız olduğundan çalışırız ve beynimiz temel düzeyde bunun farkındadır, böylece insanlar hâlâ nefret ettikleri işlerde çalışmaya devam ederler.” Sf.106

Kitap, mutluluğu etkileyen pek çok faktöre değinip kesin bir sonuca varmadan bitiyor. 

Özetle de şunu söylüyor: 

"Mutluluk da üzerinde çalışmamız gereken bir iş." Sf.118