ALTTAKİLER

 

ALTTAKİLER

Bilim, Kadınları Nasıl Yanlış Anladı?

Inferior: How Science Got Women Wrong and the New Research That’s Rewriting the Story

Angela Saini

2017

Çeviren: Seza Özdemir

Minotor Kitap

1.Baskı - Ekim 2022

318 sayfa

Mühendislik, fizik ve matematik alanlarında ünlü kadın neden yok, gibi aptalca bir soru sorulur ya bazen. Soru aptalcadır çünkü kadınların erkeklerle eşit eğitim alması ve iş dünyasına girmesinin geçmişi şurada yüz yıl bile değil. Aynı şartlarla mı yola çıkıldı da böyle bir kıyasa gidiliyor? Kaldı ki bugün bile şartrlar ne kadar eşit? O yüzden böyle bir tartışmaya girmeyi ben son derece zaman kaybı görüyorum. Yazar görmemiş ve öncelikle hayır var diye bu alanlardaki başarılı kadınları saymış, sonra da geçmişten değerlendirmelere yaparak konuyu irdelemiş.

*

Öğrencilikte mühendislik, fizik ve matematik alanlarında kız öğrenciler daha başarılıyken iş yaşamında kadın temsiliyeti yetersiz.  Yaşlandıkça daha az sayıda kadın bilim alanında çalışmaya devam ediyor. En tepedeyse çok az sayıda kadın var. Çünkü evde bebek bakımı ve iş yerinde cinsel taciz söz konusu. 

“Erkek meslektaşlarının çalışmaya daha çok vakit ayırıp terfi ettirildikleri zamanda kadınları işlerinden uzak tutan, birkaç yılı bulan çocuk bakımı meselesi.” Sf.16

“Kadınların, hayatları boyunca erkeklerin çoğu kez karşılaşmadığı baskılarla örülü bir ağla karşı karşıya kalması.” Sf.20

*

Ailelerin kız çocuklarına ve erkek çocuklarına bakışı farklı olabiliyor. Cinsiyete göre kürtaj yapılan durumlar bile varmış. Hindistan’dan bir örnek veriyor yazar.  Kız bebek beklediği anlaşılan hamile kadının, kürtajı reddedince bizzat eşi ve eşinin ailesi tarafından aç susuz bırakılması, merdivenden düşürülmesi… gibi olaylar yaşanıyormuş. 

*

Kadınların daha uzun yaşadıkları söylenir. Öyleymiş, kadınlar hayatta kalma konusunda daha iyiymiş. Ama bu konu üzerinde fazla araştırma yapılmamış. Deniyor ki: 

“Etrafta erkeklere göre sağlığı kötü olan daha çok kadın olmasının bir nedeni, erkekleri öldürecek olaylardan kadınların sağ çıkmış olmasıyla ilgili olsa gerektir; yani aynı hastalıklara uğramış erkekler artık aramızda değillerdir.” Sf.66

*

Kadınlar çocuk yapınca iş yaşamından uzaklaşıyorlar. Bu da erkek meslektaşlarına göre iş yaşamında geride kalmalarına sebep oluyor. Bu konuda babaların yardımı da pek işe yaramıyormuş. Çünkü annelere destek konusunda babalar epey geride imiş.

“Daha büyük kardeşlerin, anne haricindeki herkesten daha olumlu bir etkisi varmış. Onun ardından büyükanneler , sonra da babalar geliyormuş.” Sf.174

“Babaların çocuklarının yaşamını iyileştirdiğini örnekler, tüm örneklerin üçte birinin biraz üzerindeydi sadece” Sf.174

En büyük destek büyükannelerdeymiş, özellikle anneanne.

Büyükanneler torunlarına bakınca anneler, çocuğa bakan güvenilir biri var diye işe daha rahat devam edebiliyormuş. Ve hatta bu büyükanneler, insan nüfusunun da artışını sağlıyormuş. Çünkü büyükanne çocuğa bakınca, anne baba yeniden çocuk yapma konusunda daha rahat oluyormuş.

*

Geçmiş zamana dair hep erkekler dışarıda avlanıyordu, kadınlar mağarada bekliyordu diye söylenir. İşin aslı pek öyle değilmiş. 

Erkekler ava çıkıp ancak otuz günde hayvanı yuvaya getirebiliyorlarmış. Organları çıkarıp kanı akıtıldıktan sonra et, kemik, yağ gibi kısımlarını eve getirmeleri bir ayı buluyormuş. Bu sürede aile aç mı bekliyor?

Hayır, kadınlar da avcı. Küçük hayvanları ve balıkları avlıyor, bitkileri topluyorlar. Böylece kabiledeki besin gereksiniminin üçte ikisini karşılıyor ve bunu hamileyken ve çocuk büyütürken yapıyorlarmış.

Afrika’daki ilkel kabilelerde çalışmalar yapan araştırmacılar diyor ki:

“Üzerinde çalışılan hiçbir toplulukta erkekler, yuvaya tüm yiyeceği getirenler değillerdir. En kötü durumda, toplam gıdanın yarısından çok daha azını getirirler. Bu da erkeklerin avcılığına bel bağlamanın birçok yerde aileleri aç bırakacağı anlamına gelir.” Sf.183

“Erkek avcı-toplayıcıların, kadınların genelde yaptığı gibi yiyecek toplamak ya da daha küçük avlar peşinde koşmak yerine büyük hayvanları avlamada diretmesinin nedeninin, bunun onlara başkalarına gösteriş yapıp bu sayede statülerini perçinlemelerine ve potansiyel eşleri kendilerine çekmelerine yardımcı olacak bir arena sunması olduğunu savunmuşlardır.” Sf.183

*

Kadınların daha anne karnındayken sırf kız bebek oldukları için kürtaja maruz kaldığı toplumlar, kadın sünneti, göğüs ütüleme, çocuk gelin, töre/namus cinayetleri, okula göndermeme... vb dehşetlere rağmen kadınlar hala hayatta ve ayakta.