İKİ YIL OKUL TATİLİ

 

İKİ YIL OKUL TATİLİ

(Deux ans de Vacances)

Jules Verne

1888

133 sayfa

Pandemi nedeniyle okulların tatil olduğu bir dönemde akla gelen kitap. Benim aklıma geldi daha doğrusu. Okumamıştım daha önce. 

Issız adaya düştükleri için okula gidemiyorlar mecbur.

:)

Bir grup öğrenci okul tatil olunca Slugi adlı gemiyle tatile çıkıyor. Ama gemi Büyük Okyanus’ta batınca kendilerini zar zor kıyıya atıyorlar.

Hayatta kalmak için avcılık yapıyorlar, bir şekilde başlarının çaresine bakıyorlar.

Karınlarını doyurmak için hayvan öldürdükleri sahneler ile çocuk kitabı olmaktan çıkıyor bence bu kitap. Kaplumbağa yakalayıp öldürüp haşlıyorlar, çorba yapıyorlar mesela. Foklara ateş edip öldürüyorlar, tavşanları baltayla kesip kızartıyorlar, yabandomuzu vuruyorlar, devekuşu (nandu) evcilleştirmeye çalışıyorlar (beceremiyorlar) keçi (vikunya) yakalayıp sütünü içiyorlar…Biz de adada mahsur kalsak biz de yaparız belki tabii de, tatsız olaylar bunlar.

*

Bir mağarada kalıyorlar. Mağarada bir ceset buluyorlar, geride bıraktığı notlardan onun Fransız olduğunu ve on yıllarca bu adada tek başına kaldığını öğreniyorlar. Mağaraya da onun hatırasına hürmeten Fransız Mağarası adını verip burada yaşamaya başlıyorlar.

Her yere isim veriyorlar bu arada. Koylara, körfezlere, dağlara, yollara… Böylece birbirlerine bir yer tarif ederken kolaylık sağlamış oluyorlar.

*

Eğitimlerine de ellerinden geldiğince devam ediyorlar. Büyükler küçüklere bildiklerini öğretiyor. Müfredatlarını da şu şekilde hazırlıyorlar:

“Bir şeyden korkacak olursanız, çekinmeyin, üzerine gidin.

Bedensel çaba harcama fırsatını hiçbir zaman kaçırmayın.

Hiçbir çabadan çekinmeyin, çünkü yararsız çaba yoktur.

Bu ilkeler uygulandıkça beden de kafa da sağlam olur.”

Oyuna, eğlenceye, spora da zaman ayırıyorlar. Ağaçlara tırmanıyorlar, sırıkla uzun atlıyorlar, yüzüyorlar, koşu düzenliyorlar, birinciye ödül veriyorlar. (Gerçek Survivor)

*

On beş çocuklar, en büyüğü on dört yaşında ve aralarında yetişkin yok.  Kendilerine lider seçmek için seçim yapıyorlar. Ada başkanlığı seçimi. Ve seçilen kişinin bir yıl için seçilmiş olacağını kararlaştırıyorlar. Demokrasi be!

Fakat aralarında zenci bir miço var. O “zenci” olduğu için oy kullanma hakkı olmuyor. Gitti demokrasi.

Briant'ı seçiyorlar liderlik için, pek efendi, düşünceli, mert bir çocuk.

Ama Doniphan, Briant’ın liderliğini kabul etmiyor ve birkaç arkadaşı ile ekipten ayrılıyor. Doniphan ve arkadaşlarını tehlikeli bir durumla karşı karşıya kalınca Briant onları kurtarıyor ve Doniphan artık Brian’ın liderliğini kabul ediyor. 

Çocuklar arasında Amerikalı, İngiliz, Fransız var. Briant Fransız. Başta onun liderliğinden memnun olmayan Doniphan, ırkçılık yapacak gibi oluyor ama Briant’ın mertliği karşısında duruluyor.

 *

Briant’ın kardeşi Jacques da pek cesur, cengaver, her tehlikeye atılıyor. Sonradan öğreniyorlar ki geminin batmasına sebep olan Jacques imiş. Kimseye söyleyememiş ve vicdanen rahatsız olduğu için en tehlikeli işlere bile atlamayı kendine görev bilmiş. Arkadaşları onu affediyor ama.

*

Bir gün adada yalnız olmadıklarını anlıyorlar. Bir kadın buluyorlar, adı Kate. O da bir gemi kazasından kurtulmuş. Gemide kötü adamların elinden kaçmış ve adada artık o kötü adamlar da varmış.

Çocuklar da artık tetikte bekliyorlar. Bir Jules Verne eseri olarak olmazsa olmaz bir yeni icat burada da karşımıza çıkıyor. İnsanlı uçurtma. Briant ve arkadaşları insan taşıyabilecek bir uçurtma yapıp yukarılardan gözlem yapabilmeyi planlıyorlar. Gerçekten de bunu başarıyorlar. Kötü adamların yerini tespit edebiliyorlar. Sonunda tabii ki kötü adamlardan kurtuluyorlar. Bir yetişkin daha katılıyor aralarına. Gemiden kurtulan ve kötü adamların elinden kaçan Forbes. Forbes artık liderliği üstleniyor ve bir sandal yapıp adadan ayrılıyorlar ve evlerine dönebiliyorlar.

Okyanusta, memleketleri Yeni Zelanda'dan binlerce mil uzaklara sürüklendikleri tarihin üzerinden tam iki yıl geçtikten sonra evlerine ve ailelerine ulaşıyorlar, herkes onları öldü sanmışken. Maceraları gazetelerde yayınlanıyor. 

Jules Verne de kitabın sonunda "İki Yıl Okul Tatili adına hak kazanan bu öykümüzden çıkarabileceğimiz derse gelince" diyerek öğüdünü veriyor:

"Bütün çocuklar şunu iyi bilmelidir ki, çalışmakla, sağduyuyla, cesaretle yenilmeyecek hiçbir tehlike, baş edilemeyecek hiçbir engel yoktur."

*

Bu hikayenin yetişkin versiyonu için bkz: Esrarlı Ada / Jules Verne

Esrarlı Ada'da yetişkin insanlar balon kazası neticesi ıssız adaya düşmüşlerdi.

*

Çocukların ıssız bir adada kalması ile ilgili bir başka hikaye için bkz: Sineklerin Tanrısı / William Golding

Sineklerin Tanrısı'nda da uçak kazası sonucu bir grup çocuk ıssız bir adaya düşüyor. Kitap, iyilik ve kötülük doğuştan mı vardır, sonradan mı öğrenilir konusunda düşündürüyor.