SİYASİ BİR HİKAYE

 

SİYASİ BİR HİKAYE

(A Political Romance)

Laurence Sterne

1759

İngilizce aslından çeviren: Ergin Özler

Can Yayınları

1.Basım - Aralık 2022

75 sayfa

Gerçeklerden devşirme bir hiciv.

Yazar Laurence Sterne kendisi dışında gelişen birtakım olaylara adı karışınca adeta “Madem bana bulaştınız, alın size” diyerek bu kitabı kaleme alıp bir güzel alay etmiş.

*

Mektuplardan oluşuyor kitap. Bir kilisedeki durumu rapor eden mektupta anlatılana göre;

Kilisede sahipsiz bir parka asılıymış yıllardır. Zangoç Trim, papazdan bu parkayı istemiş. Kendisine yelek ve karısına jüpon yapacakmış parkadan.

Papaz, bir araştırayım diyor. Kilise defterlerine bakıp görüyor ki o parka iki yüz yıl önce alınıp kiliseye konmuş, soğukta üşüyen fakir zangoçlar giyip ısınsın diye. Bu nedenle papaz parkayı Trim’e veremeyeceğini söylüyor. Trim bunun üzerine papaz için yaptığı hizmetleri sayıp döküyor ve karşılığının bu olmasına öfkeleniyor.

Bir gün de kilisede katip John, eski bir pantolonunu Trim’e vereceğini söylüyor. Ama sonra çok daha zor durumda olan bir adama vermeyi daha uygun buluyor. Trim hakaretler ediyor.

Aslında Trim küçük büyük pek çok iş yapıp para kazanıyor ama yine de bu bedava ve değersiz şeylerin peşinden koşuyor. Bunu yaparken de çirkinleşiyor. Bu yüzden ahali tarafından dışlanıyor.

Bunların yazılı olduğu mektuplar bir kilise bahçesine düşüyor ve şehirdeki bir siyasi kulübün üyeleri tarafından bulunuyor. Üyeler, yazılan bu hikayenin siyasi bir hikaye olduğunu düşünüyorlar ve hikayede bahsi geçen kişilerin gerçekte başka kişileri temsil ettiği kanaatine varıyorlar. Örneğin Trim Fransa kralı, karısı kraliçe, parka Avrupa, Trim’in pantolondan vazgeçmesi Fransa kralının İspanya ve Batı Hint Adaları’ndan vazgeçmesi... anlamına geliyor şeklinde yorumluyorlar.

*

Olayın aslı şu. Aukat Dr. Topham’a başrahip tarafından bazı memuriyetler verileceği sözü verilmiş. Ama bu sözler tutulmayınca Topham, başrahibe bir mektup yazıp bu durumdan şikayet etmiş.  Başrahibin verdiği cevabî mektubu alan Topham, başrahibin bu mektubu yazar Laurence Sterne’e yazdırdığını iddia etmiş. Sterne de bu iddiayı edebî olarak değerlendirip bu kitabı yazmış.

*

Kitabın yayımlandığı dönem toplatılması söz konusu olmuş. Yazarın kitabı yayımdan kaldırmak için koştuğu şart, kitaptaki hicvin hedefi olan Avukat Dr. Topham’ın kitapta bahsi geçen suçlamalarından ve taleplerinden vazgeçmesiymiş.

*

Kitap ancak yazarın ölümünden sonra bazı bölümleri atılarak basitleştirilmiş olarak yayımlanmış. Orijinal hali bir bibliyofil kulübünde bulunmuş. Ardından orijinal hali basılmış.