DELİ MİSİN SEN?

DELİ MİSİN SEN?

Yolun Başında Onlar İçin de Aynısını Söylemişlerdi

Ceyhun Kuburlu

2018

Hürriyet Kitap

1. Baskı – Haziran 2018

251 sayfa

Zengin ve ünlü isimlerin nasıl zengin ve ünlü olduklarını anlatan bir kitap.

O isimler:

1. Nevzat Aydın
2. Cem Boyner
3. Vahap Küçük
4. Acun Ilıcalı
5. Abdullah Kavukçu
6. Gamze Cizreli
7. Mehmet Özkan
8. Ali Sabancı
9. Muzaffer Yıldırım
10. Galip Yorgancıoğlu

Hepsinin başarı serüveninde ortak olan şeyler: kan, ter, gözyaşı.

Ve inanç. Hatta en çok inanç.

İyi bir fikrin olduğuna ve bu fikrin peşinde doğru bir şey yaptığına duyduğun derin inanç. Bu çok güçlü bir şey.

*

Nevzat Aydın

Yemeksepeti

Boğaziçi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği mezunu.

Hikayesi U2’nun 1997’de Yunanistan’da vereceği konsere Türkiye’den 700 kişiyi götürme organizasyonu ile başlıyor. Konser yaklaşırken Yunanistan’da memurlar greve gidince organizasyon iptal olacak gibi oluyor ama Nevzat Aydın Yunanistan büyükelçisi ile görüşüp organizasyonu kurtarıyor.

Buradan kazandığı parayla 1998’de Fransa’daki dünya kupası maçını yerinde izliyor.

Amerika’da okurken paket servis ve interneti birleştiren projeler ilgisini çekiyor. Türkiye’de bunu kurguluyor, yemeksepeti.com’u kuruyor, sene 2000.  Henüz internet yaygın değil. Bazı restoranların da interneti yok. Siteye gelen yemek siparişlerini faksla restoranlara bildiriyormuş.

İlk gün Yemeksepeti 3 sipariş almış.

Sonra teknoloji ilerliyor, işler büyüyor, bu arada yemeksepeti’ni satın almak isteyenler çıkıyor.

2015’te yemeksepeti.com, 589 milyon dolara satılıyor.

Nevzat Aydın, bu paradan 27 milyon doları 114 çalışanına paylaştırıyor.

Şimdilerde genç girişimcilere “Risk alın” diyor.

*

Cem Boyner

Hopi

Önce Advantage Card’ı çıkartıyor. Müşterilerin çok harcayıp azar azar ödemeleri imkanını sunuyor. Taksit seçenekleri sunulması müşteriyi cezbediyor.

Banka sektörü dışındaki en büyük kart organizasyonu olan Advantage Card, 2002 yılında 75 milyon dolara HSBC Bank’a satılıyor.

2014’te alışverişte Hopi devrini başlatıyor. Hopi’den kazanılan paracıklar, üye markalarda yapılacak alışverişlerde 2-10 kata kadar değerlerde çarpılarak kullanılıyor.

2017 itibariyle 7 milyar TL’lik işlem hacmine ulaşıyor.

*

  

Gamze Cizreli

BigChefs 

ODTÜ mezunu. Savunma sanayinde çalışıyor ilkin ama gönlündeki iş yemek işi.

Ankara’da part-time eleman arayan bir restoranda çalışıyor. Paraya ihtiyacı yok, işi öğrenmek için.

Çeşitli adlarda restoranlar kuruyor.

2005’te eşinden ayrılıyor.

İki yıl boyunca planlar yapıyor ve 2007’de BigChefs’i kuruyor. Bunun için bankadan kredi çekiyor. Bu krediyi çekmesi kolay olmuyor. Bankalar önce kredi vermiyor, sonra bir tanıdık bulunca kredi alabiliyor.

2016 itibariyle yurt içinde ve dışında toplam 36 şubeye ulaşıyor.

*

Acun Ilıcalı

TV8

Tanımayan yok sanırım.

Önce Televole adlı programda 15 dakikalık “Acun Firarda” bölümünü sunuyor. O yıllar internet gelişmiş değil, dünyaya dair görüntüler ancak dergilerde görülebiliyor, Acun’un gezdiği yerler ve sunumu beğeniliyor. Sonra programın neredeyse tamamı ona ayrılıyor.

Ardından Şansal Büyüka ona iş teklif ediyor. Güzel bir maaşla çalışıyor.

Ardından kendi programını yapmaya karar veriyor. Acun Firarda’ya birçok dev marka sponsor oluyor.

“Sonunda gezecek bir yer kalmadığını düşünerek, gittiği ülkelerde izlediği TV formatlarını Türkiye’ye” getiriyor.

Fear Factor, Var mısın Yok musun?, Yetenek Sizsiniz Türkiye, Yok Böyle Dans, O Ses Türkiye, Survivor.

(Var mısın Yok musun ilk zamanlarda reytinglerde iyi gitmeyince programı kaldırmak gündeme geliyor. Acun gece gündüz dünyadaki örneklerini izliyor. Sonra yarışmacıların hayat hikayelerini de programa yedirmek reytingleri yükseltiyor.)

(Türkiye’de “O Ses Türkiye” adıyla yayınlanan The Voice’un haklarını hemen alamıyor Acun. Başkasına satmak üzere anlaşmış yetkili firma. Acun firma yetkililerine “Önünüzde duran telefon ile +90’ı çeverin. Arkasından hangi numarayı çevirirseniz çevirin ve beni sorun. Tanımayan biri çıkarsa bana programın haklarını vermeyin.” demiş.)

Nihayet bu defa kendi kanalını kurmaya karar veriyor. Yeni kanal kurmaktansa orta sıralarda yer alan bir TV kanalı olan TV8’i satın alıyor.

*

Abdullah Kavukçu

Simit Sarayı

Simidi metro, otobüs durakları ve deniz hatları gibi lokasyonlara kurduğu konsept mağazalarda satarak yurt içi ve yurt dışında pek çok şube açtı. Hatta dünyanın en pahalı caddelerine bile.

Yaptığı bir konuşmada şunu söylemiş Kavukçu:

“Bugün Oxford’da herkes mağaza açabilir. Diğer markalar ‘Simitçi başardıysa, biz de başarırız.’ diyorlar. Ben de tam olarak bunu istiyorum: Herkes başarabilir.”

*

Vahap Küçük

LC Waikiki

Fransız bir marka olarak kurulan LC Waikiki’nin Türkiye’deki üretim atölyesinin sahibiydi Vahap Küçük. Sene 1998.

İlerleyen yıllarda LC Waikiki Fransa'da tutunamıyor ve satışına karar veriliyor. Satın alan da Vahap Küçük oluyor.

“Tasarımları yaparken ekip önce hedef kitleyi tanımlıyor, ‘Öğrenci Burcu’, ‘Ev hanımı Semra’, ‘Ahmet Bey’ gibi kod isimler veriyor, her biri için hayat hikayeleri yazıyor, kıyafetler ona göre tasarlanıyor.”

“Her 15 günde bir mağazalara 300 yeni parça ürün giriyor.”

2018 itibariyle dünyada 850 mağazaya ulaşıyor.

*

Mehmet Özkan

Altınordu Futbol Kulubü

Türkiye’nin genç nüfusunu değerlendirmek gerektiğini düşünüyor. Futbol endüstrisi kurabilmek için futbolcu yetiştirmek gerektiğini fark ediyor ve bu işe soyunuyor. 

Mottosu “İyi birey, iyi vatandaş, iyi futbolcu”

*

Ali Sabancı

Pegasus

Sabiha Gökçen Havalimanı’nın neredeyse hiç kullanılmadığı bir dönemde Pegasus Havayolları’nı kuruyor. “Otobüs bileti fiyatına, insanları memleketine taşımaya” karar veriyor. Sene 2005

“Su bile parayla” eleştirilerine şöyle cevap veriyor:

“Çünkü biz misafirimizin önceliğinin ekonomik fiyatla uçmak olduğunu düşünüyoruz. Bunun için uçakta suyu bile parayla veriyoruz. Uçmaktan fazlasını isteyen ayrıca parasını kendisi ödesin, bunun bedelini o hizmeti kullanmayanlara ödetmeyelim.”

*

Muzaffer Yıldırım

Mars Sinema

Mars Sinema, önemli bir rakip olan AFM’yi alarak sektörde tek lider oluyor.

İş Bankası ile anlaşarak ülkenin en büyük sinema markası olan Cinemaximum’u yaratıyorlar.

*

Galip Yorgancıoğlu

Mey İçki

Türk rakısının imajını değiştiriyor.

290 milyon dolara özelleştirilen Mey İçki, 7 yıl sonra 2.1 milyar dolar ediyor.

*

Güzel hikayeler. Başarı hikayelerini hep sevmişimdir.

Yalnız bu hikayelerde tatsız bulduğum bazı kısımlar var.

Örneğin Yemeksepeti. Evde yemek yapmayan, yemeği dışarıdan söyleyenler tarafından kullanılıyor. Bu sayede büyüyor. Halbuki evde yemek yapmak gayet değerli bir şey. Dışarıdan yemek söylemeyi bir alışkanlık haline getirmek kişinin kendisine zarar.

Benzer şekilde BigChefs de öyle. Evde yemek yapma alışkanlığı geliştirmek çok daha değerli.

Hopi uygulamasında da işin biz tüketiciler açısından tatsız kısmı, daha fazla alışveriş yapmamızın istenmesi, bunun için de daha çok para harcıyor oluşumuz. 

İşin girişimci ayağı "İnsanlara nasıl daha fazla dışarıdan yemek söyletirim, nasıl daha fazla dışarıda yemek yediririm, nasıl daha fazla alışveriş yaptırırım, nasıl daha fazla para harcatırım?" diye düşünüyor. Bu düşünce işin tüketici/müşteri ayağı olan bizler için kulağa pek de hoş gelmiyor.