TARİHTE TOPLUMSAL CİNSİYET

 

TARİHTE TOPLUMSAL CİNSİYET

Küresel Bakış Açıları

(Gender in History

Global Perspectives)

Merry E.Wiesner – Hanks

2011

Çeviren: Meral Çiyan Şenerdi

Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları

5.Basım – Mart 2024

386 sayfa

Tarihte toplumsal cinsiyeti, özellikle kadının yerini çeşitli başlıklar altında anlatan kapsamlı bir eser. Başlık sonlarında konuyla ilgili ek okumalar yapmak isteyenler için kitap önerileri de var.

*

Önce cinsiyet ve toplumsal cinsiyeti anlatıp ataerkinin kökenlerine giriyor. Sonra kadını aile, ekonomik yaşam, yasalar, din, siyasi yaşam, eğitim ve son olarak cinsellik başlığı altında ele alıyor.

*

Anlıyoruz ki insanlık tarihi genel olarak insanı erkek olarak baz almış. Şimdi buradan kadını ayıklayarak bir tarih yazmaya çalışılıyor. Çünkü daha önce yazılanlarda kadının adı yok.

“Ben dahil kadın hakları savunucuları, tıpkı edebiyat, psikoloji, din, biyoloji ve diğer bilim dallarının çoğundaki gibi, geçmiş hakkında bize ne öğretildiğine baktık ve öykünün sadece yarısını duyduğumuzu fark ettik. Evrenselmiş gibi gösterilse de okuduğumuz veya duyduğumuz çalışmaların çoğu sanatçı erkek, avcı erkek, erkek ve çevresi gibi tanımlarla yalnızca eril deneyimi anlatıyordu.” Sf.1

*

Kabaca şöyle olmuş:

Avcı toplayıcı dönemde kadın ve erkek birlikte hareket ediyordu. Tarımla birlikte hareket alanı daraldı. Arazi mülkiyetine önem veren erkekler bu mülkiyeti gelecek nesillere aktarmak istediler. Bu da doğan çocukların kendi çocukları olduğundan emin olmayı gerektirdi. Bu yüzden erkekler, kadınların cinsel hayatını denetim altına almaya başladılar. Evliliklerde kadının bakire olması istendi ve zina yapan kadınlar cezalandırıldı. Bu arada kadınlar eğitimden de yoksun bırakıldı. Çünkü eğitim alsalar bile daha sonra istihdam edilecekleri ortam olmadığından kadınların eğitimi faydasız görüldü. Özellikle 2.Dünya Savaşından sonra azalan erkek nüfusu nedeniyle ekonomik yaşam için kadının çalışmasına sıcak bakıldı. Fakat bu çalışma karşılığı olması gerekenden az ücret verildi. Çünkü her ne olursa olsun kadının asıl işi ev hanımlığı olarak görülüyordu.

“Birçok kültürde erkeklerin çalışmaları iş olarak, kadınların çalışmaları ise destek, yardım veya ev işleri şeklinde tanımlanmıştır.” Sf.90

Ev işleri işten sayılmamış, ama bu işler dışarıdan birine para ödenerek yaptırıldığında iş sayılmış.

…

Derken bugünlere geliyoruz.

Kadınların nispeten daha iyi durumda olduğu ama hala eşit ücret, kadın sünneti, kız çocukların eğitimi konusunda sorunların devam ettiği bir dönem.

*

Kitapta düzeltilmesi gereken bir kısım var. "Din" başlığı altında "İslamiyet" alt başlığında:

“Muhammed’in vahiyleri, müritleri tarafından onun sağlığında yazıldı ve kısa süre sonra, kitap haline getirildi.” Sf.208

Yuoo, aksine Hz.Muhammed’in ölümünden çok yıllar sonra vahiyler kitaplaştırıldı. Biz öyle biliyoruz. Yazar niye böyle biliyor anlamadım.