İŞİN ASLI JUDİT VE SONRASI

 

İŞİN ASLI JUDİT VE SONRASI

Sandor Marai

Boşanmış bir kadının eski kocasına ağıdı gibi başladı roman.

Kadın fakir, kocası zengin. Kadın bunun ezikliği hissetmiş yer yer.

Bir çocukları olmuş, ama daha bebekken ölmüş hastalıktan.

Kadın bir şekilde hissetmiş kocasıyla birlikte yaşayamayacaklarını.

“Birini sevip onunla yaşayamayacağını bilmek, en büyük acılardan biri.” diyor. Sf.19

Abart!

Kadın bir gün kocasına açık açık soruyor, yolunda gitmeyenin ne olduğunu öğrenmek istiyor. Adam “Sen benden, insanlık onurumdan vazgeçmemi bekliyorsun. Bunu yapamam. Ölürüm daha iyi.” Sf.20 diyor. Sen de abart!

Kadın ne istemiş? Alt tarafı aile olalım istemiş, aile gibi yaşayalım istemiş.

Kadının kayınvalidesi de benim evliliğim daha kötüydü, ben kocamı sevmiyordum, diye sözde teselli ediyor gelinini.

Kadın bir gün kocasının cüzdanında mor bir kurdele buluyor. Kocasının yazar bir arkadaşı var, Lazar, Lazar’ın ağzını yokluyor kadın. Lazar onu kayınvalidenin evine yönlendiriyor. Kadın, bugüne kadar önemsemiyor ama o gün evdeki yılların hizmeçisi Judit’i başka türlü görüyor. Judit’in boynunda mor bir madalyon. Kadın çekip alıyor madolyonu, bakıyor içine, kocası ile Judit’in fotoğrafı.

Judit anlatıyor. Genç yaşta bu eve gelmiş. Judit 15, adam 30 yaşındaymış. Adam Judit’e evlenme teklif etmiş, kız kabul etmemiş. Konu kapanmış. Adam evlenmiş, çocuk yapmış, çocuk ölmüş. Evlendiğinden beri hiç konuşmamışlar ama adamın cüzdanda mor kurdele, kadının boynunda adamın fotoğrafı.

Judit bunları anlattıktan sonra yurt dışına gidiyor, iki sene boyunca gelmiyor.

O arada karı-koca boşanıyor.

Judit dönüyor. Adamla evleniyor.

*

İkinci bölüm.

Hikayeyi bir de adamın gözünden okuyoruz. Tırt bir göz.

Adam Judit ile evlendikten bir süre sonra pişman olmaya başlıyor. Çünkü Judith çok gereksiz harcamalar yapıyor. Adam öğreniyor ki meğer Judit harcama yapmaktan ziyade adamdan aldığı paraları kendisi için ayrıca biriktiriyormuş, saklıyormuş. Bunu öğrenmek adamı daha çok üzüyor. O parayı çarçur edip harcasa o kadar üzülmeyecekmiş ama kendisine ayırması adamı incitiyor.

*

Üçüncü Bölüm.

Burada artık Judit’i kendi dilinden dinliyoruz. Hah, anlat bakalım sen neymişsin böyle!

Judit burada aslında bize değil, yeni sevgilisine anlatıyor eski kocasını. Burada anlıyoruz ki adam, artık eskisi gibi zengin değil. Fakirleşmiş. Savaş çıkmış, evi bombalanmış, fabrikası ve serveti elinden alınmış.

Judit çocukluğundan da bahsediyor. Ne kadar fakir olduğundan. Şu kadar bir fakirlik, kışın ailesiyle toprağın altını kazıp açtıkları çukurda yaşarlarmış farelerle birlikte. Böylesi bir fakirlikten zenginliğe ulaşmış. Ama sonradan görme olmamış. Yurt dışında (İngiltere) hanımefendilik öğrenmiş. Giyimi kuşamı tavrı üzerinde sakil durmamış. Ama içten içe zengin-fakir kıyaslamasını hep yapmış. Zenginliğe dair tespitleri güzel. Zenginlikten ziyade varsıllık. Zenginliğin salt bir para çokluğu değil bir karakter olduğunu gözlemlemiş. Ülkede savaş çıkıyor, herkes sığınaklarda zor koşullarda yaşıyor ama zenginler yine de bir şekilde hayat tarzlarını oraya uyumlandırıp zenginmiş gibi yaşamlarını sürdürüyorlar. Bunu çok çarpıcı bulmuş. O koşullarda bile giyiminden, sakinliğinden ödün vermeyen zenginler onu çok etkilemiş. Kitapta en sevdiğim bölüm de bu oldu.  Ve bu bölüm sona koyulmuş. Baştaki kadın ve adamın empati yapmanın pek mümkün olmadığı burjuva dertlerini okumaktan sıkılmazsanız sonda Judit daha genele hitap ediyor.